درمان - فیبروم رحمی

• بررسی اجمالی

• تشخیص

• درمان

• عوارض

اگر فیبروم دارید، اما علائمی ندارید، یا اگر فقط علائم جزئی دارید که تأثیر قابل توجهی بر فعالیت‌های روزمره شما ندارد، ممکن است نیازی به درمان نباشد.

فیبروم‌ها اغلب پس از یائسگی کوچک می‌شوند و علائم شما معمولاً کاهش می‌یابد یا به طور کامل ناپدید می‌شوند.

اگر فیبروم‌هایی دارید که نیاز به درمان دارند، پزشک عمومی ممکن است برای کمک به تسکین علائم شما دارو تجویز کند.

اما ممکن است لازم باشد برای درمان یا جراحی بیشتر به یک متخصص زنان مراجعه کنید.

برای گفتگو در مورد بهترین برنامه درمانی برای خود به پزشک عمومی مراجعه کنید.

دارو برای علائم

داروهایی در دسترس هستند که می‌توان از آنها برای کاهش خونریزی‌های شدید پریودی استفاده کرد، اما ممکن است با بزرگ‌تر شدن فیبروم‌ها اثر کمتری داشته باشند.

این داروها در زیر توضیح داده شده است.

سیستم داخل رحمی لوونورژسترل (LNG-IUS)

سیستم داخل رحمی لوونورژسترل (LNG-IUS) یک دستگاه کوچک و پلاستیکی T شکل است که در رحم شما قرار می‌گیرد و به آرامی هورمون پروژستوژن لوونورژسترل را آزاد می‌کند. 

پروژستوژن نسخه مصنوعی هورمون پروژسترون است.

این باعث می‌شود که پوشش رحم شما سریع رشد نکند، بنابراین نازک‌تر می‌شود و خونریزی پریودی شما کمتر می‌شود.

عوارض جانبی مرتبط با LNG-IUS عبارتند از:

• خونریزی نامنظم که ممکن است ۳ تا ۶ ماه طول بکشد

• آکنه

• سردرد

• حساسیت پستان

• در برخی موارد، توقف پریود (عقب افتادن پریود)

سیستم LNG-IUS همچنین به عنوان یک ضد بارداری عمل می‌کند، اما بر احتمال بارداری شما پس از قطع استفاده از آن تأثیر نمی‌گذارد.

ترانگزامیک اسید

اگر LNG-IUS مناسب نباشد (به عنوان مثال، اگر پیشگیری از بارداری مد نظر نباشد)، ممکن است قرص ترانگزامیک اسید در نظر گرفته شود.

آن‌ها به لخته شدن خون کمک کرده و از خونریزی بیشتر جلوگیری می‌کنند.

قرص ترانگزامیک اسید ۳ یا ۴ بار در روز در طول دوره قاعدگی شما تا ۴ روز مصرف می‌شود.

قرص ترانگزامیک اسید نوعی پیشگیری از بارداری نیست و بر شانس باردار شدن شما تأثیری نخواهد داشت.

حالت تهوع، استفراغ یا اسهال از عوارض جانبی احتمالی قرص ترانگزامیک اسید است.

داروهای ضد التهاب

داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و مفنامیک اسید را می‌توان از روز اول پریود تا زمانی که خونریزی متوقف یا به سطح قابل کنترل کاهش یابد، ۳ بار در روز مصرف کرد.

این داروها با کاهش تولید به نام پروستاگلاندین عمل می‌کند. پروستاگلاندین یک ماده هورمون مانند است که با خونریزی‌های شدید پریودی مرتبط است.

داروهای ضد التهاب مسکن نیز هستند، اما نوعی پیشگیری از بارداری نیستند.

سوء هاضمه و اسهال از عوارض جانبی رایج NSAID‌ها هستند.

قرص ضد بارداری

قرص‌های ضد بارداری یک روش رایج پیشگیری از بارداری است که برای جلوگیری از بارداری، آزاد شدن تخمک از تخمدان‌ها را متوقف می‌کند.

علاوه بر کاهش خونریزی، برخی از قرص‌های ضد بارداری می‌توانند به کاهش درد پریودی کمک کنند.

پزشک عمومی می‌تواند در مورد پیشگیری از بارداری و قرص‌های ضد بارداری راهنمایی‌های بیشتری به شما ارائه دهد.

پروژستوژن خوراکی

پروژستوژن خوراکی٬ پروژسترون مصنوعی (ساخت انسان) است.  پروژسترون یکی از هورمون‌های جنسی زنانه است که می‌تواند به کاهش خونریزی‌های شدید قاعدگی کمک کند.

معمولاً به صورت قرص روزانه از روز ۵ تا ۲۶ چرخه قاعدگی مصرف می‌شود و روز اول پریود را روز اول در نظر بگیرید.

پروژستوژن خوراکی با جلوگیری از رشد سریع دیواره رحم عمل می‌کند. با جلوگیری از رشد سریع پوشش رحم عمل می‌کند. این یک نوع ضد بارداری نیست، اما می‌تواند احتمال بارداری شما را در حین مصرف کاهش دهد.

عوارض جانبی پروژستوژن خوراکی می‌تواند ناخوشایند بوده و شامل افزایش وزن، حساس شدن پستان‌ها و آکنه کوتاه مدت است.

پروژستوژن تزریقی

پروژستوژن به صورت آمپول برای درمان خونریزی‌های شدید قاعدگی نیز موجود است. با جلوگیری از رشد سریع پوشش رحم عمل می‌کند.

این شکل از پروژستوژن را می‌توان هر ۱۳ هفته یک‌بار تا زمانی که درمان لازم است تزریق کرد.

عوارض جانبی رایج پروژستوژن تزریقی عبارتند از:

• افزایش وزن

• خونریزی نامنظم

• قطع پریود‌ها

پروژستوژن تزریقی به عنوان یک روش ضد بارداری عمل می‌کند. پس از قطع مصرف آن مانع باردار شدن شما نمی‌شود، اگرچه ممکن است تا ۱۲ ماه طول بکشد تا باردار شوید.

دارو برای کوچک کردن فیبروم

آنالوگ‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRHas)

اگر با وجود درمان با داروهای فوق همچنان علائم مرتبط با فیبروم‌ها را تجربه می‌کنید، پزشک عمومی می‌تواند شما را به متخصص زنان ارجاع دهد.

متخصص زنان ممکن است دارویی به نام آنالوگ‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRHas) را برای کمک به کوچک شدن فیبروم‌های شما تجویز کند.

آنالوگ‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین، مانند گوسرلین استات، هورمون‌هایی هستند که از طریق آمپول تجویز می‌شوند. آنها با تأثیرگذاری بر غده هیپوفیز عمل کرده و تولید استروژن توسط تخمدان‌ها را متوقف می‌کنند.

غده هیپوفیز یک غده کوچک به اندازه نخود است که در پایین مغز قرار دارد. این غده تعدادی از غدد مهم هورمونی را در بدن کنترل می‌کند.

این داروها چرخه قاعدگی (پریود) شما را متوقف می‌کنند، اما نوعی پیشگیری از بارداری نیست. آنها پس از قطع مصرف بر شانس بارداری شما تأثیری نمی‌گذارند.

اگر GnRHs برای شما تجویز شده باشد، می تواند به کاهش خونریزی‌های شدید قاعدگی و هرگونه فشاری که روی شکم خود احساس می‌کنید کمک کند. همچنین به بهبود علائم تکرر ادرار و یبوست کمک می‌کند.

گاهی اوقات از GnRH‌ها برای کوچک کردن فیبروم‌ها قبل از جراحی برای برداشتن آنها استفاده می‌شود.

این داروها می‌توانند تعدادی از عوارض جانبی مانند یائسگی ایجاد کنند، از جمله:

• گُر گرفتگی

• افزایش تعریق

• سفتی عضلات

• خشکی واژن

گاهی اوقات ترکیبی از GnRHs و دوزهای کم درمان جایگزینی هورمون (HRT) ممکن است برای جلوگیری از این عوارض جانبی توصیه شود.

پوکی استخوان یکی از عوارض جانبی گاه به گاه مصرف این است.

پزشک عمومی می‌تواند اطلاعات بیشتری در این مورد به شما بدهد و ممکن است داروهای بیشتری برای به حداقل رساندن پوکی استخوان تجویز کند.

آنالوگ‌های هورمون آزاد کننده گنادوتروپین (GnRHas) فقط به صورت کوتاه مدت (حداکثر ۶ ماه) تجویز می‌شود. فیبروم‌های شما ممکن است پس از قطع درمان به اندازه اولیه خود بازگردند.

ممکن است نوعی از GnRHas به شما پیشنهاد شود که حاوی استروژن و پروژستوژن نیز باشد. به صورت قرص مصرف می‌شود و می‌تواند تا زمانی که به آن نیاز دارید مصرف شود.

اولیپریستال استات

اولیپریستال استات (اسمیا) دارویی است که می‌تواند برای درمان فیبروم استفاده شود. با این حال، فقط باید برای استفاده گهگاهی تجویز شود اگر:

• علائم متوسط تا شدید دارید

• بزرگسال هستید و به یائسگی نرسیده‌اید

• جراحی و روش‌های غیر جراحی مناسب نیستند، جواب نداده‌اند یا شما تصمیم گرفته‌اید آنها را انجام ندهید

این به این دلیل است که خطر آسیب کبدی جدی و نارسایی کبد وجود دارد.

اگر پزشک شما فکر می‌کند که اولیپریستال استات ممکن است برای شما مناسب باشد، باید در مورد خطرات و مزایای آن با شما صحبت کند تا بتوانید تصمیم آگاهانه‌ای بگیرید.

اگر تصمیم دارید اولیپریستال استات را امتحان کنید، عملکرد کبد شما با استفاده از تست‌های عملکرد کبد قبل، حین و بعد از درمان به دقت کنترل می‌شود.

در صورت بروز علائم آسیب کبدی، مانند این موارد فوراً به پزشک عمومی مراجعه کنید یا از اورژانس محلی مشاوره بگیرید:

• درد شکم

• زردی پوست یا چشم (یرقان)

• ادرار تیره

• خستگی

• از دست دادن اشتها

• تهوع و استفراغ

حتی پس از قطع مصرف اولیپریستال استات ممکن است این علائم را داشته باشید.

عمل جراحی

اگر علائم شما شدید باشد و دارو بی‌اثر بوده است، برای برداشتن فیبروم شما ممکن است جراحی در نظر گرفته شود.

برای درمان فیبروم می‌توان از چندین روش مختلف استفاده کرد. پزشک عمومی شما را به یک متخصص ارجاع می‌دهد، که در مورد گزینه‌ها، از جمله مزایا و خطرات مرتبط با شما صحبت خواهد کرد.

روش‌های جراحی اصلی مورد استفاده برای درمان فیبروم در زیر توضیح داده شده است.

هیسترکتومی

هیسترکتومی یک عمل جراحی برای برداشتن رحم است.

اگر فیبروم‌های بزرگ یا خونریزی شدید دارید و تمایل به بچه‌دار شدن ندارید، ممکن است هیسترکتومی توصیه شود.

هیسترکتومی را می‌توان به روش‌های مختلفی از جمله از طریق واژن یا از طریق چندین برش کوچک در شکم انجام داد.

با توجه به تکنیک استفاده شده، هیسترکتومی را می توان با استفاده از بی‌حسی نخاعی یا اپیدورال انجام داد که در آن قسمت‌های پایین بدن بی‌حس می‌شوند.

گاهی اوقات ممکن است از بیهوشی عمومی استفاده شود، که شما در طول عمل در خواب خواهید بود.

معمولاً پس از انجام هیسترکتومی باید چند روز در بیمارستان بستری شوید. بهبودی کامل حدود ۶ تا ۸ هفته طول می‌کشد که در این مدت باید تا حد امکان استراحت کنید.

عوارض جانبی هیسترکتومی می‌تواند شامل یائسگی زودرس و کاهش میل جنسی (از دست دادن میل جنسی) باشد. این معمولا فقط در صورتی اتفاق می‌افتد که تخمدان‌ها برداشته شده باشند.

میومکتومی

میومکتومی جراحی برای برداشتن فیبروم از دیواره رحم است. اگر هنوز هم دوست دارید بچه‌دار شوید، ممکن است به عنوان جایگزینی برای هیسترکتومی در نظر گرفته شود.

اما میومکتومی برای همه انواع فیبروم مناسب نیست. متخصص زنان می‌تواند با توجه به عواملی مانند اندازه، تعداد و موقعیت فیبروم‌ها به شما بگوید که آیا این روش برای شما مناسب است یا خیر.

با توجه به اندازه و موقعیت فیبروم شما، میومکتومی ممکن است شامل ایجاد تعدادی برش کوچک در شکم شما (جراحی سوراخ کلید) یا یک برش بزرگ‌تر (جراحی باز) باشد.

میومکتومی تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود و معمولاً باید چند روز در بیمارستان بستری شوید. برای بهبودی به شما توصیه می‌شود چند هفته استراحت کنید.

میومکتومی معمولاً یک درمان مؤثر برای فیبروم است، اگرچه این احتمال وجود دارد که فیبروم ها دوباره رشد کنند و جراحی بیشتری مورد نیاز باشد.

برداشتن فیبروم به روش هیستروسکوپی (رزکسیون هیستروسکوپی)

برداشتن فیبروم به روش هیستروسکوپی عملی است که در آن از یک تلسکوپ نازک (هیستروسکوپ) و ابزار جراحی کوچک برای برداشتن فیبروم‌ها استفاده می‌شود.

از این عمل می‌توان برای برداشتن فیبروم از داخل رحم (فیبروم زیر مخاطی) استفاده کرد و برای زنانی که می‌خواهند در آینده بچه دار شوند مناسب است.

هیچ برشی لازم نیست زیرا هیستروسکوپ از طریق واژن و از طریق ورودی رحم (دهانه رحم) وارد رحم می‌شود.

برای اطمینان از برداشتن هر چه بیشتر بافت فیبروم، هیستروسکوپ باید چند بار وارد شود.

این روش اغلب تحت بیهوشی عمومی انجام می‌شود، اگرچه ممکن است به جای آن از بی‌حسی موضعی استفاده شود. معمولاً می‌توانید در همان روز عمل به خانه بروید.

پس از عمل ممکن است دچار گرفتگی شکم شوید. همچنین ممکن است خونریزی واژینال کمی وجود داشته باشد که باید ظرف چند هفته متوقف شود.

مورسلاسیون هیستروسکوپی

مورسلاسیون هیستروسکوپی روشی است که در آن یک پزشک متخصص با استفاده از یک هیستروسکوپ و ابزارهای جراحی کوچک٬ فیبروم‌ها را برمی‌دارد.

هیستروسکوپ از طریق دهانه رحم وارد رحم می‌شود و از ابزاری با طراحی خاص به نام مورسلاتور برای برش و برداشتن بافت فیبروم استفاده می‌شود.

این عمل تحت بیهوشی عمومی یا موضعی انجام می‌شود. معمولاً می‌توانید در همان روز به خانه بروید.

مزیت اصلی مورسلاسیون هیستروسکوپی در مقایسه با رزکسیون هیستروسکوپی این است که هیستروسکوپ فقط یک بار وارد می‌شود، نه چندین بار، و خطر آسیب به رحم را کاهش می‌دهد.

این روش ممکن است در مواردی که عوارض جدی وجود دارد یک گزینه باشد.

روش‌های غیر جراحی

علاوه بر تکنیک‌های جراحی سنتی برای درمان فیبروم، درمان‌های غیرجراحی نیز در دسترس هستند.

آمبولیزاسیون شریان رحمی (UAE)

آمبولیزاسیون شریان رحمی یک روش جایگزین برای هیسترکتومی یا میومکتومی برای درمان فیبروم است. ممکن است برای زنانی که فیبروم بزرگ دارند توصیه شود.

آمبولیزاسیون شریان رحمی توسط رادیولوژیست انجام می‌شود. رادیولوژیست یک پزشک متخصص است که اشعه ایکس و اسکن را تفسیر می‌کند. این شامل مسدود کردن رگ‌های خونی است که به فیبروم‌ها خون‌رسانی می‌کنند. این کار باعث کوچک شدن آنها می‌شود.

در طول عمل، محلول مخصوصی از طریق یک لوله کوچک (کاتتر) تزریق می‌شود که توسط اشعه ایکس از طریق رگ خونی در پای شما هدایت می‌شود.

تحت بی حسی موضعی انجام می‌شود، بنابراین شما بیدار خواهید بود اما ناحیه تحت درمان بی‌حس می‌شود.

معمولاً یک یا دو روز پس از آمبولیزاسیون شریان رحمی باید در بیمارستان بمانید. هنگام ترک بیمارستان، به شما توصیه می‌شود که به مدت ۱ تا ۲ هفته استراحت کنید.

اگرچه ممکن است پس از انجام آمبولیزاسیون شریان رحمی بارداری موفقی داشته باشید، اما اثرات کلی این روش بر باروری و بارداری نامشخص است.

بنابراین فقط باید پس از صحبت در مورد خطرات بالقوه و مزایا با پزشک خود انجام شود.

ابلیشن آندومتر

ابلیشن آندومتر یک عمل نسبتاً جزئی است که شامل برداشتن دیواره رحم است.

این روش عمدتاً برای کاهش خونریزی شدید در زنان بدون فیبروم استفاده می‌شود، اما می‌تواند برای درمان فیبروم‌های کوچک در دیواره رحم نیز استفاده شود.

دیواره آسیب دیده رحم را می‌توان به روش‌های مختلفی برداشت - به عنوان مثال، با استفاده از انرژی لیزر، یک حلقه سیم گرم شده یا مایع داغ در یک بالون.

این عمل تحت بی حسی موضعی یا بیهوشی عمومی انجام می‌شود.

انجام آن نسبتاً سریع است و حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد و معمولاً می‌توانید در همان روز به خانه بروید.

ممکن است بعد از آن چند روز خونریزی واژینال و گرفتگی شکم داشته باشید، اگرچه برخی از زنان تا ۳ یا ۴ هفته ترشحات خونی دارند.

برخی از زنان گزارش داده‌اند که پس از انجام ابلیشن آندومتر درد شدیدتر یا طولانی‌تری داشته‌اند.

در این صورت باید با پزشک عمومی یا یکی از اعضای تیم مراقبت بیمارستانی خود صحبت کنید که ممکن است بتواند مسکن قوی‌تری تجویز کند.

ممکن است پس از انجام ابلیشن آندومتر همچنان امکان باردار شدن وجود داشته باشد، اما این عمل برای زنانی که می‌خواهند بچه‌دار شوند توصیه نمی‌شود زیرا خطر مشکلات جدی مانند سقط جنین زیاد است.

روش‌های هدایت شده توسط ام آر آی 

دو تکنیک نسبتاً جدید برای درمان فیبروم‌ها وجود دارد که از ام آر آی (MRI) استفاده می‌کنند.

که عبارتند از:

• ابلیشن لیزری از راه پوست با هدایت ام آر آی

• فوکوس اولتراسوند از راه پوست با هدایت ام آر آی

این تکنیک‌ها از انرژی لیزر یا انرژی اولتراسوند (ما فوق صوت) برای تخریب فیبروم استفاده می‌کنند.

این روش‌های درمانی نمی‌توانند برای درمان همه انواع فیبروم استفاده شوند و مزایا و خطرات طولانی مدت آن ناشناخته است.

 تحقیقات هنوز در حال انجام است، اما برخی شواهد نشان می‌دهد که این روش‌های غیرتهاجمی در صورت انجام توسط یک پزشک با تجربه دارای مزایای کوتاه‌مدت تا متوسط هستند.

اما اثرات آن بر بارداری و زنانی که می‌خواهند در آینده بچه دار شوند به طور کامل شناخته نشده است، بنابراین باید به این موضوع توجه شود.

روش‌های هدایت شده با سونوگرافی

ابلیشن رادیوفرکانس با هدایت سونوگرافی ترانس سرویکال روش جدیدی است که از گرما برای کوچک کردن فیبروم‌ها استفاده می‌کند.

قبل از عمل به شما بیهوشی عمومی یا موضعی داده می‌شود تا دردی احساس نکنید.

یک دستگاه بلند و نازک که در انتهای آن یک کاوشگر سونوگرافی وجود دارد از طریق واژن و دهانه رحم شما وارد رحم شما می‌شود.

کاوشگر سونوگرافی  تصاویری را به یک مانیتور ارسال می‌کند که به پزشک شما کمک می‌کند تا فیبروم را ببیند. سپس حرارت به فیبروم اعمال می‌شود تا آن را کوچک کند.

از آنجایی که فرسایش فرکانس رادیویی با هدایت سونوگرافی ترانس سرویکال یک درمان جدید است، شواهد در مورد ایمنی و اثربخشی طولانی مدت آن محدود است.

قبل از اینکه با انجام این روش موافقت کنید، پزشک باید خطرات و مزایای احتمالی را توضیح دهد.