درمان - ام اس
در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای مولتیپل اسکلروزیس یا ام اس (MS) وجود ندارد، اما داروها و سایر درمانها میتوانند به کنترل این بیماری و کاهش برخی از علائم کمک کنند.
درمان ام اس ب ه مرحله بیماری و علائم خاصی که فرد دارد بستگی دارد.
ممکن است شامل موارد زیر باشد:
درمان عود علائم ام اس (با استروئیدها)
درمان علائم خاص ام اس
درمان برای کاهش تعداد عود (درمانهای اصلاح کننده بیماری)
با توجه به سیستم بهداشت و درمان محل زندگی شما٬ ممکن است توسط تیمی از متخصصان مختلف مراقبتهای بهداشتی که با هم کار می کنند پشتیبانی شوید.
این تیم ممکن است شامل یک متخصص مغز و اعصاب، یک فیزیوتراپیست، یک گفتاردرمانگر و تعدادی از متخصصان دیگر باشد.
همچنین ممکن است که تیم شما شامل یک پرستار متخصص ام اس باشد که معمولاً به عنوان نقطه تماس اصلی شما خواهد بود.
درمان عود مولتیپل اسکلروزیس (ام اس)
اگر فکر میکنید که بیماری شما در حال عود است، با پرستار متخصص ام اس یا پزشک عمومی خود تماس بگیرید.
تشدید علائم گاهی اوقات میتواند ناشی از چیزی غیر از عود، مانند عفونت باشد، بنابراین پرستار یا پزشک عمومی شما باید علل احتمالی دیگر را بررسی کند.
درمان عود معمولاً شامل موارد زیر است:
یک دوره ۵ روزه از قرصهای استروئیدی که در خانه مصرف میشود
تزریق داروی استروئیدی در بیمارستان به مدت ۳ تا ۵ روز
استروئیدها میتوانند به تسریع بهبودی شما از عود کمک کنند، اما از عودهای بعدی یا بدتر شدن ام اس در طول زمان جلوگیری نمیکنند.
به دلیل عوارض جانبی احتمالی استروئید مانند پوکی استخوان، افزایش وزن و دیابت٬ آنها فقط برای مدت کوتاهی تجویز میشوند، اگرچه برخی از افراد همچنان دچار مشکل خواهند شد.
استفاده نکردن از استروئیدها بیش از ۳ بار در سال (در صورت امکان) نیز به کاهش خطر عوارض جانبی کمک میکند.
درمان علائم مولتیپل اسکلروزیس
ام اس میتواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند که به صورت جداگانه قابل درمان است.
خستگی
بسیاری از افراد مبتلا به ام اس خستگی را تجربه میکنند.
ممکن است دارویی به نام آمانتادین برای خستگی ناشی از ام اس برای شما تجویز شود، اگرچه این دارو ممکن است فقط اثر محدودی داشته باشد.
همچنین باید توصیههای کلی در مورد راههای مدیریت خستگی به شما داده شود، مانند:
ورزش منظم
حفظ الگوهای خواب سالم
تکنیکهای صرفه جویی در انرژی
پرهیز از داروهایی که میتوانند خستگی را بدتر کنند (از جمله برخی مسکنها)
برنامههای مدیریت تخصصی خستگی یا درمانهایی مانند درمان شناختی رفتاری (CBT) نیز میتواند به برخی از افراد مبتلا به ام اس در مقابله با خستگی کمک کند.
پزشک شما همچنین ممکن است بررسی کند که آیا چیز دیگری باعث خستگی شما می شود، مانند افسردگی، مشکل خواب یا یک مشکل پزشکی مانند کم خونی. سپس در صورت نیاز میتوانند درمان را ارائه دهند.
مشکلات بینایی
مشکلات بینایی مرتبط با ام اس اغلب خود به خود بهبود مییابند، معمولاً در عرض چند هفته، بنابراین ممکن است نیازی به درمان نداشته باشید.
اگر علائم شما شدید باشد، ممکن است برای کمک به تسریع بهبودی، استروئید تجویز شود.
اگر در حرکات غیر ارادی چشم مشکل دارید، گاهی اوقات داروهایی مانند گاباپنتین می تواند به شما کمک کند.
برخی از افراد مبتلا به دوبینی٬ به کمک چشم پزشک نیاز دارند.
اسپاسم و سفتی عضلانی
اسپاسم عضلانی و سفتی (اسپاستیسیته) را میتوان با فیزیوتراپی بهبود بخشید.
اگر حرکات شما محدود باشد، تکنیکهایی مانند تمرینات کششی میتوانند کمک کنند.
اگر اسپاسم عضلانی شما شدیدتر باشد، ممکن است دارویی برای شما تجویز شود که بتواند عضلات شما را شل کند.
این دارو معمولاً یا باکلوفن است یا گاباپنتین، اگرچه داروهای جایگزینی دیگری مانند تیزانیدین، دیازپام، کلونازپام و دانترولن نیز وجود دارد.
همه این داروها عوارض جانبی مانند سرگیجه، ضعف، تهوع و اسهال دارند، بنابراین در مورد اینکه کدام یک از آنها برای شما بهتر است با پرستار متخصص ام اس یا پزشک عمومی خود صحبت کنید.
اگر این داروها موثر نباشند، ممکن است به شما یک دوره ۴ هفتهای نابیکسیمول پیشنهاد شود. این یک داروی مبتنی بر کانابیس (شاهدانه) است که به صورت اسپری دهانی مصرف میشود.
اگر داروها کمکی نکردند، ممکن است شما به یک سرویس تخصصی که به افراد در مدیریت اسپاسم و سفتی عضلات کمک میکند، ارجاع شوید.
مشکلات حرکتی
مشکلات حرکتی اغلب نتیجه اسپاسم و اسپاسم عضلانی است، اما میتواند ناشی از ضعف عضلانی یا مشکلات تعادل یا سرگیجه باشد.
اگر مشکل تحرک دارید، ممکن است از موارد زیر بهرهمند شوید:
برنامه ورزشی تحت نظارت فیزیوتراپیست
اگر مشکل تعادل دارید، تمرینات خاصی به نام توانبخشی دهلیزی
داروی سرگیجه یا لرزش
وسایل کمک حرکتی، مانند عصا یا گاهی اوقات ویلچر
سازگاری های خانگی، مانند بالابر پله یا نرده
یک کار درمانگر میتواند ارزیابی از خانه شما انجام دهد و تغییراتی را پیشنهاد دهد که ممکن است مفید باشد.
درد نوروپاتیک (عصبی)
درد نوروپاتیک ناشی از آسیب به اعصاب شماست و معمولاً تیز و تیر کشنده است.
همچنین میتواند به صورت حساسیت شدید پوست یا احساس سوزش ظاهر شود.
این نوع درد را میتوان با استفاده از داروهایی مانند دولوکستین، گاباپنتین یا کاربامازپین یا با دارویی به نام آمی تریپتیلین درمان کرد.
این یک نوع قدیمی از داروهای ضد افسردگی است، اما امروزه عمدتاً برای کنترل درد استفاده میشود.
درد عضلانی اسکلتی
زندگی با ام اس میتواند باعث فشار و کشیدگی عضلات و مفاصل بدن شما شود.
فیزیوتراپیست ممکن است با پیشنهاد تکنیکهای ورزشی یا موقعیتهای بهتر نشستن به کاهش این درد کمک کند.
اگر درد شما شدیدتر باشد، ممکن است برای شما مسکن تجویز شود.
به عنوان راه حل جایگزین، ممکن است از دستگاهی به نام تحریک الکتریکی عصب از راه پوست (TENS) استفاده کنید که اعصاب شما را تحریک میکند.
مشکلات تفکر، یادگیری و حافظه
اگر مشکلاتی در تفکر و حافظه دارید، ممکن است به یک روانشناس عصبی و یک کاردرمانگر ارجاع شوید که میتواند به ارزیابی مشکلات شما کمک کند و راههایی برای مدیریت آنها پیشنهاد کند.
مشکلات عاطفی
اگر طغیانهای عاطفی مانند خندیدن یا گریه کردن بدون دلیل واضح را تجربه میکنید، باید توسط یک متخصص مانند یک روانشناس بالینی ارزیابی شوید.
متخصص ممکن است درمان با داروهای ضد افسردگی را پیشنهاد کند.
افراد مبتلا به ام اس که دچار افسردگی نیز هستند٬ میتوانند با داروهای ضد افسردگی یا درمانی مانند درمان شناختی رفتاری( CBT) درمان شوند.
اگر اغلب احساس اضطراب یا نگرانی میکنید، ممکن است داروهای ضد افسردگی یا بنزودیازپین برای شما تجویز شود، که نوعی آرامبخش هستند.
مشکلات جنسی
برای مردان مبتلا به ام اس که در به دست آوردن یا حفظ نعوظ (اختلال نعوظ) مشکل دارند، ممکن است داروهایی برای افزایش موقت جریان خون به آلت تناسلی مانند سیلدنافیل (ویاگرا) تجویز شود.
مشاوره زوج درمانی یا مراجعه به سکس تراپیست (درمانگر جنسی) همچنین میتواند به مردان و زنان مبتلا به ام اس که در کاهش میل جنسی یا رسیدن به ارگاسم مشکل دارند کمک کند.
مشکلات مثانه
اگر مثانه بیش فعال دارید یا شبها نیاز به دفع ادرار مکرر دارید، داروهای مختلفی در دسترس هستند.
اگر تخلیه مثانه برایتان مشکل است یا از شما ادرار نشت میکند، توصیههای یک پرستار یا فیزیوتراپیست میتواند کمک کند.
تحریک کنندههای خارجی دستی همچنین میتواند به برخی از افراد برای شروع ادرار یا تخلیه مثانه کمک کند.
در صورت نیاز گاهی اوقات میتوان از سوند ادراری برای تخلیه مثانه استفاده کرد.
در موارد نادر، افراد مبتلا به ام اس ممکن است برای تخلیه ایمن مثانه به سوند دائمی نیاز داشته باشند.
ممکن است به یک مشاور بیاختیاری یا اورولوژیست ارجاع داده شوید که میتواند درمان و مشاوره تخصصی مانند تزریق بوتاکس، تمرینات مثانه یا درمان الکتریکی برای ماهیچههای مثانه شما را ارائه دهد.
درباره درمان بیاختیاری ادرار بیشتر بدانید
مشکلات روده
یبوست خفیف تا متوسط ممکن است با تغییر رژیم غذایی یا مصرف ملین قابل درمان باشد.
یبوست شدیدتر ممکن است نیاز به درمان با شیاف داشته باشد که در مقعد شما قرار میگیرد.
همچنین ممکن است نیاز باشد تا تنقیه انجام دهید. تنقیه شامل شستشوی یک داروی مایع از مقعد و روده بزرگ است که مدفوع شما را نرم کرده و به خروج آن کمک میکند.
بیاختیاری روده گاهی اوقات با داروهای ضد اسهال یا با انجام تمرینات کف لگن برای تقویت عضلات مقعد قابل درمان است.
مشکلات گفتاری و بلع
یک متخ صص گفتار و زبان میتواند به شما کمک کند تا راههایی برای غلبه بر مشکلات گفتار و بلع پیدا کنید.
به عنوان مثال، او میتواند در مورد غذاهایی که بلعیدن آنها آسان است توصیههایی ارائه دهد و تمریناتی را برای تقویت عضلات مورد استفاده در گفتار و بلع توصیه کند.
اگر مشکلات بلع بسیار شدید شود، برخی افراد باید با استفاده از لولهای تغذیه شوند که از طریق پوست وارد معده میشود.
درمانهای اصلاح کننده بیماری
اگرچه ام اس قابل درمان نیست، اما داروهایی وجود دارد که میتواند به افراد در کاهش دفعات و شدت عود کمک کن د. به این درمانها، درمانهای اصلاح کننده بیماری گفته میشود.
آنها به صورت قرص یا بصورت آمپول مصرف میشوند.
هدف آنها کاهش میزان آسیب و زخم شدن غلاف میلین (لایهای که اعصاب شما را احاطه کرده است) است که با عود ام اس مرتبط است.
این درمان ها همچنین ممکن است به کند شدن بدتر شدن ناتوانی در ام اس کمک کنند، اگرچه تحقیقات قطعی در مورد مزایای بلندمدت آنها محدود است.
درمانهای اصلاح کننده بیماری برای همه مبتلایان به ام اس مناسب نیست. آنها فقط برای کسانی که ام اس «عود کننده-بهبود یابنده» دارند یا برخی از افراد مبتلا به ام اس پیشرونده اولیه یا ثانویه که عود دارند تجویز میشود.
افراد مبتلا به ام اس پیشرونده که عود ندارند، به احتمال بسیار زیاد از این درمانها بهره مند نمیشوند و همچنان ممکن است عوارض جانبی ناشی از آنها را تجربه کنند.
درمانهای مکمل و جایگزین برای ام اس
برخی از افراد مبتلا به ام اس دریافتند که درمانهای مکمل به آنها کمک میکند تا احساس بهتری داشته باشند.
بسیاری از درمانها و درمانهای مکمل ادعا میکنند که علائم را کاهش میدهند، اگرچه شواهد علمی در مورد اینکه چقدر موثر هستند، اغلب واضح نیست.
بسیاری از مردم فکر میکنند که درمانهای مکمل هیچ اثر مضری ندارند. اما افراد گاه به گاه ممکن است مشکلاتی را تجربه کنند و استفاده از آنها به عنوان جایگزینی برای داروهای تجویز شده توسط پزشک ایده خوبی نیست.
اگر به دنبال استفاده از یک درمان جایگزین در کنار داروهای تجویز شده خود هستید، مهم است که پزشک خود را از برنامههای خود مطلع کنید.