درمان - بیماری مزمن کلیه

• بررسی اجمالی

• علائم

• تشخیص

• درمان

• زندگی با

• پیشگیری

هیچ درمان قطعی برای بیماری مزمن کلیه وجود ندارد، اما درمان می‌تواند به کاهش علائم و جلوگیری از بدتر شدن آن کمک کند.

درمان شما به مرحله بیماری مزمن کلیه شما بستگی دارد.

درمان‌های اصلی عبارتند از:

• تغییر سبک زندگی - برای کمک به شما برای اینکه تا حد امکان سالم بمانید

• دارو - برای کنترل مشکلات مرتبط، مانند فشار خون بالا و کلسترول بالا

• دیالیز - درمانی برای جایگزینی برخی از عملکردهای کلیه، که ممکن است در مراحل پیشرفته (مرحله ۵) بیماری مزمن کلیوی ضروری باشد.

• پیوند کلیه - این نیز ممکن است در مراحل پیشرفته (مرحله ۵) بیماری مزمن کلیه ضروری باشد.

تغییر سبک زندگی

اقدامات زیر معمولاً برای افراد مبتلا به بیماری کلیوی توصیه می‌شود:

• اگر سیگار می‌کشید سیگار را ترک کنید

• رژیم غذایی سالم و متعادلی داشته باشید

• مصرف نمک خود را به کمتر از ۶ گرم در روز محدود کنید - یعنی حدود ۱ قاشق چایخوری

• به طور منظم ورزش کنید - حداقل ۱۵۰ دقیقه در هفته ورزش کنید

• مصرف الکل خود را مدیریت کنید تا بیش از حد توصیه شده ۱۴ واحد الکل در هفته ننوشید

• اگر اضافه وزن دارید یا چاق هستید وزن کم کنید

• از مصرف داروهای ضدالتهابی غیر استروئیدی(NSAIDs) مانند ایبوپروفن، بدون نسخه خودداری کنید، مگر در مواردی که پزشک متخصص توصیه می‌کند. - این داروها در صورت ابتلا به بیماری کلیه می‌توانند به کلیه‌های شما آسیب برسانند.

درباره زندگی با بیماری مزمن کلیه و کارهایی که می‌توانید برای سالم ماندن انجام دهید بیشتر بدانید.

دارو

هیچ دارویی به طور خاص برای بیماری مزمن کلیه وجود ندارد، اما دارو می‌تواند به کنترل بسیاری از مشکلاتی که باعث این بیماری می‌شود و عوارضی که می‌تواند در نتیجه آن رخ دهد کمک کند.

ممکن است برای درمان یا پیشگیری از مشکلات مختلف ناشی از بیماری مزمن کلیه نیاز به مصرف دارو داشته باشید.

فشار خون بالا

کنترل خوب فشار خون برای محافظت از کلیه‌ها حیاتی است.

افراد مبتلا به بیماری کلیوی معمولاً باید هدفشان کاهش فشار خون به زیر ۱۴۰/۹۰ میلی‌متر جیوه باشد، اما اگر دیابت هم دارید باید آن را به زیر ۱۳۰/۸۰ میلی‌متر جیوه برسانید.

انواع مختلفی از داروهای فشار خون وجود دارد، اما داروهایی به نام مهارکننده‌های آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) اغلب استفاده می‌شوند. به عنوان مثال می‌توان به رامیپریل، انالاپریل و لیزینوپریل اشاره کرد.

عوارض جانبی مهارکننده‌های ACE می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سرفه خشک مداوم

• سرگیجه

• خستگی یا ضعف

• سردرد

اگر عوارض جانبی مهارکننده‌های ACE به خصوص آزاردهنده است، می‌توانید به جای آن دارویی به نام مسدود کننده گیرنده آنژیوتانسین (ARB) مصرف کنید.

درباره چگونگی درمان فشار خون بالا بیشتر بدانید.

دیابت یا ACR بالا

اگر مبتلا به دیابت نوع ۲ یا نسبت آلبومین به کراتینین بالا (ACR) نیز هستید، علاوه بر داروهای فشار خون بالا، نوعی دارو به نام «مهارکننده SGLT2» مانند داپاگلیفلوزین به شما پیشنهاد شود.

داپاگلیفلوزین به کاهش قند خون شما کمک می‌کند و می‌تواند آسیب به کلیه‌ها را کاهش دهد.

کلسترول بالا

افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی از جمله حمله قلبی و سکته هستند.

این به این دلیل است که برخی از علل بیماری کلیوی، مانند فشار خون بالا و کلسترول بالا، با علل بیماری‌های قلبی عروقی یکسان است.

ممکن است داروهایی به نام استاتین برای کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی عروقی برای شما تجویز شود. نمونه‌هایی از این داروها آتورواستاتین و سیمواستاتین هستند.

عوارض جانبی استاتین‌ها می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• سردرد

• حالت تهوع

• یبوست یا اسهال

• درد عضلات و مفاصل

درباره نحوه درمان کلسترول بالا بیشتر بدانید.

مقدار زیاد پتاسیم 

افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه می‌توانند به دلیل اینکه کلیه‌های آنها به درستی کار نمی‌کنند، مقدار زیادی از پتاسیم در خون خود داشته باشند که به آن هیپرکالمی گفته می‌شود.

هایپرکالمی می‌تواند باعث ضعف عضلانی، سفتی و خستگی شود. اگر شدید شود، می‌تواند باعث ضربان قلب نامنظم (آریتمی) شود که می‌تواند منجر به حمله قلبی شود.

اگر به بیماری مزمن کلیه مبتلا هستید، مهم است که از مصرف مکمل‌های پتاسیم و برخی از داروهایی که برای درمان فشار خون بالا و نارسایی قلبی استفاده می‌شوند خودداری کنید، زیرا می‌توانند مقدار پتاسیم خون شما را بیش از حد زیاد کنند. در صورت نگرانی در مورد داروهایی که مصرف می‌کنید، با پزشک عمومی صحبت کنید.

دارویی به نام سدیم زیرکونیوم سیکلوسیلیکات را می‌توان برای درمان هیپرکالمی در بزرگسالان استفاده کرد، اما فقط در این موارد استفاده می‌شوند: 

• در مراقبت‌های اورژانسی برای هیپرکالمی حاد تهدید کننده زندگی در کنار مراقبت‌های استاندارد

• در افرادی که هیپرکالمی آنها بهتر نمی‌شود، بیماری مزمن کلیوی مرحله 3b تا 5 یا نارسایی قلبی

افرادی که دچار هیپرکالمی هستند که بهبود نمی‌یابد (به نام بیماری مزمن کلیه مداوم) و همچنین بیماری مزمن کلیه مرحله 3b تا 5 یا نارسایی قلبی دارند، تنها در صورتی باید سدیم زیرکونیوم سیکلوزیلیکات مصرف کنند که:

• سطح پتاسیم سرم آنها حداقل ۶ میلی‌مول در لیتر باشد و

• همچنین مقدار مشخصی از مهارکننده سیستم رنین-آنژیوتانسین-آلدوسترون (RAAS) را به دلیل هیپرکالمی مصرف نکنند و

• تحت دیالیز نباشند

اگر مهارکننده های RAAS دیگر برای شما مناسب نیستند، باید مصرف سدیم زیرکونیوم سیکلوسیلیکات را متوقف کنید.

احتباس آب

در صورت ابتلا به بیماری کلیوی ممکن است مچ پا، پاها و دستان شما ورم کند.

این به این دلیل است که کلیه‌های شما در دفع مایعات از خون به اندازه کافی موثر نیستند و باعث تجمع آن در بافت‌های بدن (ادم) می‌شود.

ممکن است به شما توصیه شود که مصرف روزانه نمک و مایعات، از جمله مایعات موجود در مواد غذایی مانند سوپ و ماست را کاهش دهید تا ورم کمتر شود.

در برخی موارد ممکن است به شما داروهای دیورتیک (قرص‌هایی برای کمک به ادرار کردن بیشتر) مانند فوروزماید نیز داده شود.

عوارض جانبی دیورتیک‌ها می‌تواند شامل کم آبی بدن و کاهش سطح سدیم و پتاسیم در خون باشد.

کم خونی

بسیاری از افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه در مراحل پیشرفته دچار کم خونی می‌شوند که کمبود گلبول‌های قرمز خون است.

علائم کم خونی عبارتند از:

• خستگی

• کمبود انرژی

• تنگی نفس

• تپش قلب

اگر کم خونی دارید، ممکن است دارویی به نام اریتروپویتین به شما تزریق شود. این هورمونی است که به بدن شما کمک می‌کند گلبول های قرمز بیشتری تولید کند.

اگر کمبود آهن نیز دارید، مکمل‌های آهن نیز ممکن است توصیه شود.

درباره نحوه درمان کم خونی ناشی از فقر آهن بیشتر بدانید.

اگر کم خونی دارید اما کمبود آهن ندارید، ممکن است دارویی به نام روکسادوستات به شما داده شود. این دارو به بدن شما کمک می‌کند تا گلبول های قرمز بیشتری تولید کند و به صورت قرص عرضه می‌شود.

مشکلات استخوانی

اگر کلیه‌های شما به شدت آسیب دیده باشند، می‌توانید در بدن خود دچار تجمع فسفات شوید زیرا کلیه‌های شما نمی‌توانند از شر آن خلاص شوند.

همراه با کلسیم، فسفات برای حفظ سلامت استخوان ها مهم است. اما اگر سطح فسفات شما بیش از حد افزایش یابد، می‌تواند تعادل کلسیم را در بدن شما به هم بزند و منجر به نازک شدن استخوان‌ها (پوکی استخوان) شود.

ممکن است به شما توصیه شود که مقدار غذاهای حاوی فسفات بالا مانند گوشت قرمز، محصولات لبنی، تخم مرغ و ماهی را محدود کنید.

اگر این کار به اندازه کافی مقدار فسفات شما را کاهش ندهد، ممکن است به شما داروهایی به نام «اتصال دهنده‌های فسفات» داده شود. داروهای رایج مورد استفاده شامل استات کلسیم و کربنات کلسیم هستند.

برخی از افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیه دارای مقدار کم ویتامین D هستند که برای سلامت استخوان‌ها ضروری است.

اگر ویتامین D کمی دارید، ممکن است مکملی به نام کولکلسیفرول یا ارگوکلسیفرول برای افزایش مقدار ویتامین D به شما داده شود.

گلومرولونفریت

بیماری کلیه می‌تواند ناشی از التهاب فیلترهای داخل کلیه‌ها باشد که به نام گلومرولونفریت شناخته می‌شود.

در برخی موارد این اتفاق در نتیجه حمله اشتباه سیستم ایمنی به کلیه‌ها رخ می‌دهد.

اگر بیوپسی کلیه نشان داد که این دلیل مشکلات کلیه شماست، ممکن است دارویی برای کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن شما تجویز شود، مانند یک استروئید یا دارویی به نام سیکلوفسفامید.

تقویت قدرت عضلانی

اگر دوره شعله ور شدن (دوره تشدید بیماری) بدی دارید و نمی‌توانید ورزش کنید، ممکن است برای تقویت عضلات به شما تحریک الکتریکی پیشنهاد شود.

در این روش، الکترودهایی روی پوست شما قرار می‌گیرند و تکانه‌های الکتریکی کوچک به عضلات ضعیف، معمولاً در بازوها یا پاهای شما، فرستاده می‌شود.

دیالیز

برای درصد کمی از افراد مبتلا به بیماری مزمن کلیوی، کلیه‌ها در نهایت از کار می‌افتند.

این معمولا به تدریج اتفاق می‌افتد، بنابراین باید زمانی برای برنامه‌ریزی برای مرحله بعدی درمان شما وجود داشته باشد.

یکی از گزینه‌ها برای وقتی که بیماری مزمن کلیه به این مرحله می‌رسد، دیالیز است. دیالیز روشی برای حذف مواد زائد و مایعات اضافی از خون است.

دو نوع اصلی دیالیز وجود دارد:

• همودیالیز - این شامل هدایت خون به یک دستگاه خارجی است، تا در آنجا فیلتر شود و سپس به بدن بازگردد.

• دیالیز صفاقی - این شامل پمپاژ مایع دیالیز به فضایی در داخل شکم شما می‌شود تا مواد زائد، هنگام عبور از رگ‌های داخلی شکم، از خون شما خارج شود.

همودیالیز معمولاً حدود ۳ بار در هفته، در بیمارستان یا در خانه انجام می‌شود. دیالیز صفاقی به طور معمول چندین بار در روز یا در شب در خانه انجام می‌شود.

اگر پیوند کلیه انجام ندهید، به طور کلی درمان با دیالیز باید مادام العمر باشد.

با پزشک خود در مورد مزایا و معایب هر نوع دیالیز و اینکه کدام نوع را در صورت کاهش شدید عملکرد کلیه ترجیح می‌دهید صحبت کنید.

پیوند کلیه

یک جایگزین برای دیالیز برای افرادی که عملکرد کلیه آنها به شدت کاهش یافته است، پیوند کلیه است.

این اغلب موثرترین درمان برای بیماری پیشرفته کلیه است، اما شامل جراحی بزرگ و مصرف دارو (سرکوب کننده سیستم ایمنی) برای بقیه عمر برای جلوگیری از حمله بدن شما به عضو اهدایی می‌شود.

شما می‌توانید با یک کلیه زندگی کنید، به این معنی که کلیه‌های اهدایی می‌توانند از اهداکنندگان زنده یا افرادی که اخیراً فوت شده باشند، دریافت شود.

اما همچنان کمبود اهدا کننده وجود دارد و شما ممکن است ماه‌ها یا سال‌ها برای پیوند منتظر بمانید.

ممکن است در زمانی که منتظر پیوند هستید نیاز به دیالیز داشته باشید.

نرخ بقا برای پیوند کلیه بسیار خوب است. حدود ۹۰٪ از پیوندها بعد از ۵ سال همچنان کار می‌کنند و بسیاری از آنها بعد از ۱۰ سال یا بیشتر به طور مفیدی کار می‌کنند.

درمان حمایتی

اگر تصمیم بگیرید دیالیز یا پیوند برای نارسایی کلیه انجام ندهید، یا برای شما مناسب نباشند، ممکن است به شما درمان حمایتی پیشنهاد شود. این را مراقبت تسکینی یا حمایتی نیز می‌نامند.

با توجه به سیستم بهداشت و درمان محل زندگی شما٬ کیفیت ارائه این نوع درمان به شدت می‌تواند متفاوت باشد.

هدف درمان و کنترل علائم نارسایی کلیه است. این شامل مراقبت‌های پزشکی، روانی و عملی هم برای فرد مبتلا به نارسایی کلیه و هم برای خانواده او، از جمله بحث در مورد احساس شما و برنامه‌ریزی برای پایان زندگی است.

بسیاری از افراد درمان حمایتی را انتخاب می‌کنند زیرا:

• بعید است از درمان بهره‌مند شوند یا کیفیت زندگی خوبی داشته باشند

• نمی‌خواهند دردسر درمان با دیالیز را تحمل کنند.

• به دلیل ابتلا به بیماری‌های جدی دیگر از دیالیز منع شده‌اند و جنبه های منفی درمان بر هر گونه فایده احتمالی غالب است.

• دیالیز انجام داده‌اند، اما تصمیم گرفته‌اند این درمان را متوقف کنند.

• تحت درمان با دیالیز هستند، اما بیماری جدی دیگری مانند بیماری شدید قلبی یا سکته مغزی دارند که عمر آنها را کوتاه می‌کند.

مراقبت حمایتی از طریق بخش کلیه همچنان می‌تواند به شما کمک کند تا برای مدتی با کیفیت خوب زندگی کنید.