برونکودیلاتورها
بررسی اجمالی
برونکودیلاتورها یا گشادکننده‌های برونش (نایژه) نوعی دارو هستند که با شل کردن ماهیچه‌های ریه‌ها و گشاد کردن راه‌های هوایی (نایژه‌ها) تنفس را آسان‌تر می‌کنند.
آنها اغلب برای درمان بیماری‌های طولانی مدت که در آن راه‌های هوایی ممکن است باریک و ملتهب شوند٬ تجویز می‌شوند، مانند:
آسم، یک بیماری شایع ریوی ناشی از التهاب راه‌های هوایی
بیماری انسدادی ریه مزمن(COPD)، گروهی از بیماری‌های ریوی که معمولاً در اثر سیگار کشیدن ایجاد می‌شود و تنفس را دشوار می‌کند.
برونکودیلاتورها ممکن است یکی از این موارد باشند:
کوتاه اثر - به عنوان تسکین کوتاه مدت حملات ناگهانی و غیرمنتظره تنگی نفس استفاده می‌شود.
طولانی اثر - به طور منظم برای کمک به کنترل تنگی نفس در آسم و بیماری انسدادی ریه مزمن(COPD) و افزایش اثربخشی کورتیکواستروئیدها در آسم استفاده می‌شود.
برونکودیلاتورها و کورتیکواستروئیدها
کورتیکواستروئیدهای استنشاقی درمان اصلی برای کاهش التهاب و جلوگیری از شعله‌ور شدن آسم هستند.
اما برخی از افراد ممکن است از مصرف داروهای گشادکننده برونش (برونکودیلاتورها) برای باز نگه داشتن راه‌های هوایی و افزایش اثرات کورتیکواستروئیدها نیز بهره‌مند شوند.
برونکودیلاتورهای طولانی‌اثر هرگز نباید بدون کورتیکواستروئید مصرف شوند.
در بیماری انسدادی ریه مزمن (COPD) درمان اولیه با گشادکننده‌های برونش کوتاه یا طولانی‌اثر است که در برخی موارد شدید٬ کورتیکواستروئیدها نیز اضافه می‌شوند.
درمان با کورتیکواستروئیدها و گشادکننده‌های برونش (برونکودیلاتورها) ممکن است نیاز به استفاده از اسپری‌های جداگانه داشته باشد، اما اخیر این داروها با هم در یک دستگاه استنشاقی ارائه می‌شوند.
انواع برونکودیلاتور
سه مورد از پرمصرف‌ترین برونکودیلاتورها عبارتند از:
آگونیست‌های بتا-۲، مانند سالبوتامول، سالمترول، فورموترول و ویلانترول
آنتی کولینرژیک‌ها مانند ایپراتروپیوم و تیوتروپیم
تئوفیلین
آگونیست‌های بتا-۲ و آنتی کولینرژیک‌ها به ۲ شکل کوتاه‌اثر و طولانی‌اثر در دسترس هستند، در حالی که تئوفیلین فقط به شکل طولانی‌اثر در دسترس است.
آگونیست‌های بتا-۲
آگونیست‌های بتا-۲ هم برای آسم و هم برای بیماری انسدادی ریه مزمن (COPD) استفاده می‌شوند، اگرچه برخی از انواع آن فقط برای COPD در دسترس هستند.
آنها معمولاً با استفاده از یک دستگاه استنشاقی دستی کوچک استنشاق می‌شوند، اما ممکن است به صورت قرص یا شربت نیز در دسترس باشند.
برای علائم ناگهانی و شدید، می‌توان آنها را تزریق یا نبولیز نیز کرد.
نبولایزر دستگاهی است که داروی مایع را به یک غبار ریز تبدیل می‌کند و اجازه می‌دهد دوز زیادی از دارو از طریق یک دهانی یا ماسک صورت استنشاق شود.
آگونیست‌های بتا-۲ با تحریک گیرنده‌هایی به نام گیرنده‌های بتا-۲ در عضلاتی که مجاری هوایی را می‌پوشانند عمل می‌کنند که باعث شل شدن آنها و گشاد شدن مجاری هوایی (نایژه‌ها) می‌شود.
در افراد مبتلا به این شرایط آنها باید با احتیاط استفاده شوند:
تیروئید پرکار (پرکاری تیروئید) - وضعیتی که زمانی رخ می‌دهد که هورمون تیروئید بیش از حد در بدن وجود داشته باشد.
بیماری قلبی عروقی - شرایطی که بر قلب یا عروق خونی تأثیر می‌گذارد
ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
دیابت - وضعیتی که باعث می‌شود سطح قند خون فرد خیلی بالا برود
در موارد نادر، آگونیست‌های بتا-۲ می‌توانند برخی از علائم و عوارض احتمالی این شرایط را بدتر کنند.
آنتی کولینرژیک‌ها
آنتی کولینرژیک‌ها (همچنین به عنوان آنتی موسکارینی شناخته می‌شوند) عمدتاً برای درمان بیماری انسدادی ریه مزمن(COPD) استفاده می‌شوند، اما تعداد کمی نیز می‌توانند برای آسم استفاده شوند.
آنها معمولاً با استفاده از دستگاه تنفسی مصرف می‌شوند، اما ممکن است برای درمان علائم ناگهانی و شدید نبولیز شوند.
آنتی کولینرژیک‌ها با مسدود کردن اعصاب کولینرژیک باعث گشاد شدن راه‌های هوایی می‌شوند.
اعصاب کولینرژیک نوعی مواد شیمیایی آزاد می‌کنند که می‌تواند باعث سفت شدن عضلات پوشاننده‌ی راه‌های هوایی شود.
در افراد مبتلا به این شرایط آنها باید با احتیاط استفاده شوند:
بزرگ شدن خوش خیم پروستات - وضعیتی که در آن غده پروستات بزرگ می‌شود، که می‌تواند بر نحوه ادرار کردن شما تأثیر بگذارد.
انسداد خروجی مثانه - هر شرایطی که بر جریان ادرار از مثانه تأثیر می‌گذارد، مانند سنگ مثانه یا سرطان پروستات
گلوکوم (آب سیاه چشمی) - افزایش فشار در چشم
اگر بزرگی خوش خیم پروستات یا انسداد خروجی مثانه دارید، آنتی کولینرژیک‌ها می‌توانند عوارضی مانند مشکل در ادرار کردن و عدم توانایی تخلیه کامل مثانه ایجاد کنند.
اگر داروی آنتی کولینرژیک به طور ناخواسته وارد چشم شود، گلوکوم (آب سیاه چشم) می‌تواند بدتر شود.
تئوفیلین
تئوفیلین معمولاً به شکل قرص یا کپسول مصرف می‌شود، اما در صورت شدید بودن علائم، می‌توان نسخه دیگری به نام آمینوفیلین را مستقیماً در ورید (به صورت داخل وریدی) تجویز کرد.
دقیقاً مشخص نیست که تئوفیلین چگونه کار می‌کند، اما به نظر می‌رسد که التهاب (تورم) در مجاری هوایی را کاهش می‌دهد، علاوه بر آن عضلات پوشاننده آنها را شل می‌کند.
اثر تئوفیلین ضعیف‌تر از سایر برونکودیلاتورها و کورتیکواستروئیدها است.
همچنین احتمال ایجاد عوارض جانبی بیشتری دارد، بنابراین اغلب تنها در صورتی که این داروها به اندازه کافی موثر نباشند، همراه با آنها استفاده می‌شود.
در افراد مبتلا به این شرایط آنها باید با احتیاط استفاده شوند:
تیروئید پرکار
بیماری قلب و عروقی
مشکلات کبدی مانند بیماری کبد
فشار خون بالا
زخم‌های باز که روی لایه‌ی داخلی معده ایجاد می‌شوند (زخم معده)
وضعیتی که بر مغز تأثیر می‌گذارد و باعث حملات مکرر (تشنج) می‌شود (صرع)
تئوفیلین ممکن است این شرایط را بدتر کند. در افراد مبتلا به مشکلات کبدی، گاهی اوقات می‌تواند منجر به تجمع خطرناک دارو در بدن شود.
سایر داروها نیز می‌توانند باعث تجمع غیرطبیعی تئوفیلین در بدن شوند. این باید همیشه توسط پزشک شما بررسی شود.
افراد مسن ممکن است در حین مصرف تئوفیلین نیاز به نظارت بیشتری داشته باشند.
عوارض جانبی
با توجه به داروی خاصی که مصرف می‌کنید، عوارض جانبی گشادکننده‌های برونش (برونکودیلاتورها) می‌تواند متفاوت باشد.
حتما بروشور همراه داروی خود را بخوانید تا ببینید چه عوارض جانبی خاصی دارد.
عوارض جانبی عمومی برونکودیلاتورها عبارتند از:
لرزش به خصوص در دست‌ها
ضربان قلب ناگهانی قابل توجه (تپش قلب)
گرفتگی عضلات
تهوع و استفراغ
در مورد عوارض جانبی برونکودیلاتورها بیشتر بدانید
بارداری و شیردهی
در بیشتر موارد، برونکودیلاتورها باید به طور معمول در دوران بارداری یا شیردهی مصرف شوند.
اما اگر به طور منظم از داروهای گشاد کننده برونش (برونکودیلاتورها) استفاده می‌کنید و به بچه‌دار شدن فکر می‌کنید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، با پزشک خود صحبت کنید.
بارداری ممکن است بر آسم شما تأثیر بگذارد، بنابراین مهم است که مصرف داروی خود را ادامه دهید و به طور منظم آن را تحت نظر داشته باشید تا مطمئن شوید که شرایط کنترل شده است.
درباره مصرف دارو در دوران بارداری بیشتر بدانید
تداخل با سایر داروها
برونکودیلاتورها ممکن است با سایر داروها تداخل داشته باشند که می‌تواند بر نحوه عملکرد آنها تأثیر بگذارد یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهد.
برخی از داروهایی که می‌توانند با گشادکننده‌های برونش (به ویژه تئوفیلین) تداخل داشته باشند عبارتند از:
برخی از دیورتیک‌ها، نوعی دارویی که به حذف مایعات از بدن کمک می‌کند
برخی از داروهای ضد افسردگی، از جمله مهارکننده های مونوآمین اکسیداز (MAOIs) و ضد افسردگی‌های سه حلقه‌ای (TCAs)
بنزودیازپین‌ها، نوعی آرام‌بخش است که گاهی اوقات ممکن است به عنوان یک درمان کوتاه مدت برای اضطراب یا مشکلات خواب (بی‌خوابی) استفاده شود.
لیتیوم، دارویی که برای درمان افسردگی شدید و اختلال دوقطبی استفاده می‌شود
کینولون‌ها، نوعی داروی آنتی بیوتیکی
این فهرست کاملی از تمام داروهایی نیست که می‌توانند با گشادکننده‌های برونش تداخل داشته باشند، و همه این تداخلات در مورد هر نوع از گشادکننده‌های برونش صدق نمی‌کند.
بروشور اطلاعات بیمار همراه با دارو را همیشه با دقت مطالعه کنید.
عوارض جانبی
بعدی
اطلاعات پزشکی و بهداشتی ما در دیجی‌پزشک دارای نشان کیفیت PIF TICK است. این یعنی استفاده از آن آسان است، به‌روز می‌باشد و بر پایه جدیدترین شواهد علمی تهیه شده است.