شیستوزومیازیس (بیلارزیا)

شیستوزومیازیس که به نام بیلارزیا یا تب حلزون نیز شناخته می‌شود، عفونتی است که توسط یک کرم انگلی ایجاد می‌شود که در آب شیرین مناطق نیمه گرمسیری و گرمسیری زندگی می‌کند.

این انگل بیشتر در سراسر آفریقا یافت می‌شود، اما در بخش‌هایی از آمریکای جنوبی، کارائیب، خاورمیانه و آسیا نیز زندگی می‌کند.

وبسایت Travel Health Pro نقشه‌ای از محل یافتن شیستوزومیازیس دار (به زبان انگلیسی)

در صورت ابتلا به تب حلزون برای اولین بار، اغلب علائمی ندارید، اما این انگل می‌تواند برای سال‌های زیادی در بدن باقی بماند و به اندام‌هایی مانند مثانه، کلیه و کبد آسیب برساند.

این عفونت را می‌توان به راحتی با یک دوره کوتاه دارو درمان کرد، بنابراین اگر فکر می‌کنید ممکن است به آن مبتلا شده باشید، به پزشک عمومی مراجعه کنید.

چگونه به شیستوزومیازیس مبتلا می‌شوید

کرم هایی که باعث شیستوزومیازیس می‌شوند در آب شیرین زندگی می‌کنند، از جمله در:

• استخرها

• دریاچه‌ها

• رودخانه‌ها

• مخازن آب

• کانال‌ها

حمام‌هایی که به طرو مستقیم از دریاچه‌ها یا رودخانه‌ها آب تصفیه نشده می‌گیرند نیز ممکن است باعث انتقال عفونت شوند، اما این کرم‌ها در دریا، استخرهای کلر زده یا منابع آب تصفیه شده مناسب یافت نمی‌شوند.

شما می‌توانید در صورت تماس با آب آلوده - برای مثال، هنگام قایق سواری، شنا یا شستشو - آلوده شوید و کرم‌های ریز وارد پوست شما شوند.

هنگامی که این کرم‌ها وارد بدن شما می‌شوند، از طریق خون شما به مناطقی مانند کبد و روده حرکت می‌کنند.

پس از چند هفته، کرم‌ها شروع به تخم گذاری می‌کنند. برخی از تخم‌ها در داخل بدن باقی می‌مانند و توسط سیستم ایمنی مورد حمله قرار می‌گیرند، در حالی که برخی از آنها در ادرار یا مدفوع فرد دفع می‌شوند.

بدون درمان، کرم‌ها می‌توانند چندین سال به تخم گذاری ادامه دهند.

اگر تخم‌ها از بدن خارج شوند و وارد آب شوند، لاروهای ریزی را آزاد می‌کنند. برای اینکه این کرم‌ها بتوانند فرد دیگری را آلوده کنند، باید برای چند هفته در داخل حلزون‌های آب شیرین رشد کنند. 

بنابراین امکان ابتلا به عفونت از شخص دیگری که آن را دارد وجود ندارد.

علائم شیستوزومیازیس

بسیاری از افراد مبتلا به شیستوزومیازیس هیچ علامتی ندارند یا برای چندین ماه یا حتی سال‌ها هیچ علامتی را تجربه نمی‌کنند.

احتمالاً متوجه نخواهید شد که آلوده شده‌اید، اگرچه گاهی اوقات افراد برای چند روز در محل ورود کرم‌ها به پوست، دچار برجستگی‌های قرمز کوچک و خارش‌دار می‌شوند.

پس از چند هفته، برخی از افراد دچار این علائم می شوند:

• تب

• راش پوستی خارش دار، قرمز، لکه دار و برجسته

• سرفه

• اسهال

• درد عضلات و مفاصل

• درد شکم

• احساس ناخوشی عمومی

این علائم که به نام شیستوزومیازیس حاد شناخته می‌شوند، اغلب در عرض چند هفته خود به خود بهبود می‌یابند.

اما همچنان مهم است که تحت درمان قرار بگیرید زیرا این انگل می‌تواند در بدن شما باقی بماند و منجر به مشکلات طولانی مدت شود.

عوارض طولانی مدت ناشی از شیستوزومیازیس

برخی از افراد مبتلا به شیستوزومیازیس، صرف نظر از اینکه علائم اولیه داشته‌اند یا خیر، در نهایت در قسمت‌هایی از بدن که تخم‌ها به آنجا سفر کرده‌اند دچار مشکلات جدی تری می‌شوند.

این عارضه به نام شیستوزومیازیس مزمن شناخته می‌شود.

با توجه به ناحیه دقیقی که آلوده شده است، شیستوزومیازیس مزمن می‌تواند شامل طیف وسیعی از علائم و مشکلات باشد.

به عنوان مثال، عفونت در:

• دستگاه گوارش می‌‌تواند باعث کم خونی، درد شکم و تورم، اسهال و خون در مدفوع شود.

• سیستم ادراری می‌تواند باعث تحریک مثانه (سیستیت)، درد هنگام ادرار کردن، نیاز مکرر به ادرار کردن و خون در ادرار شود.

• قلب و ریه‌ها می‌تواند باعث سرفه مداوم، خس خس سینه، تنگی نفس و سرفه خونی شود.

• سیستم عصبی یا مغز می‌تواند باعث تشنج، سردرد، ضعف و بی حسی در پاها و سرگیجه شود.

بدون درمان، اندام‌های آسیب دیده می‌توانند به طور دائم آسیب ببینند.

اگر پزشک عمومی شما مشکوک به شیستوزومیازیس باشد، ممکن است شما را به متخصص بیماری‌های عفونی ارجاع دهد.

تشخیص معمولاً با یافتن تخم در نمونه ادرار یا مدفوع شما انجام می‌شود. همچنین ممکن است از طریق آزمایش خون تشخیص داده شود.

درمان‌های شیستوزومیازیس

شیستوزومیازیس معمولا با یک دوره کوتاه از دارویی به نام پرازیکوانتل که کرم‌ها را می‌کشد، با موفقیت درمان می‌شود.

پرازیکوانتل زمانی که کرم‌ها کمی رشد کرده‌اند بیشترین تاثیر را دارد، بنابراین درمان ممکن است چند هفته پس از اولین دوز شما تکرار شود.

از داروهای استروئیدی نیز می‌توان برای کمک به تسکین علائم شیستوزومیازیس حاد یا علائم ناشی از آسیب به مغز یا سیستم عصبی استفاده کرد.

پیشگیری از شیستوزومیازیس

هیچ واکسنی برای شیستوزومیازیس وجود ندارد، بنابراین مهم است که از خطرات آن آگاه باشید و برای جلوگیری از قرار گرفتن در معرض آب آلوده اقدامات احتیاطی انجام دهید.

با بازدید از بخش اطلاعات کشورها در وبسایت Travel Health Pro می‌توانید بررسی کنید که آیا منطقه‌ای که بازدید می کنید دارای مشکل شیستوزومیازیس است یا خیر 

اگر به یکی از این مناطق سفر می‌کنید:

• از شنا کردن، آب تنی کردن و شستشو در آب شیرین خودداری کنید - فقط در دریا یا استخرهای کلر دار شنا کنید.

• قبل از نوشیدن، آب را بجوشانید یا فیلتر کنید - زیرا اگر آب آلوده بنوشید، انگل‌ها می‌توانند وارد لب‌ها یا دهان شما شوند.

• از داروهای محلی که برای درمان یا پیشگیری از بیلارزیوز تبلیغ می‌شوند، خودداری کنید - این داروها اغلب تقلبی، بی کیفیت، بی اثر هستند یا با دوز صحیح مصرف نمی‌شوند.

• به اطمینان‌هایی که از سوی هتل‌ها، سازمان‌های گردشگری یا موارد مشابه مبنی بر اینکه ناحیه خاصی از آب بی‌خطر است، تکیه نکنید - سعی کنید از یک منبع رسمی یا قابل اعتماد اطلاعات کسب کنید.

خشک کردن سریع خود با حوله پس از بیرون آمدن از آب، راه مطمئنی برای جلوگیری از عفونت نیست، اگرچه اگر به طور تصادفی در معرض آب بالقوه آلوده قرار گرفتید، ایده خوبی است که در اسرع وقت خود را خشک کنید.