علل - ناباروری
ناباروری میتواند به دلایل مختلفی داشته باشد. برای ۱ زوج از هر ۴ زوج، علتی پیدا نمیشود.
ناباروری در زنان
ناباروری معمولاً ناشی از مشکلات تخمک گذاری (آزادسازی ماهانه تخمک از تخمدانها) است.
برخی مشکلات و بیماریها به طور کامل مانع از آزاد شدن تخمک میشوند، در حالی که برخی دیگر ممکن است فقط در بعضی از چرخهها جلوی این فرآیند را بگیرند و در چرخههای دیگر نه.
مشکلات تخمک گذاری میتواند ناشی از این شرایط و بیماریها باشد:
مشکلات غده تیروئید - هم پرکاری تیروئید و هم کم کاری تیروئید میتوانند از تخمک گذاری جلوگیری کنند
نارسایی زودرس تخمدان - وقتی که تخمدانها قبل از ۴۰ سالگی از کار میافتند
جای زخم ناشی از جراحی
جراحی لگن میتواند به لولههای فالوپ که تخمدانها را به رحم متصل میکند آسیب برساند و باعث ایجاد زخم شود.
جراحی دهانه رحم نیز گاهی می تواند باعث ایجاد زخم یا کوتاه شدن دهانه رحم شود.
مشکلات مخاط دهانه رحم
هنگامی که تخمک گذاری میکنید، مخاط موجود در دهانه رحم شما رقیقتر میشود تا اسپرم بتواند راحتتر از آن عبور کند. اگر مشکلی در مخاط وجود داشته باشد، ممکن است باردار شدن سختتر شود.
فیبرومها
تودههای غیر سرطانی به نام فیبروم در داخل یا اطراف رحم میتوانند بر باروری تاثیر بگذارند. در برخی موارد، ممکن است از اتصال تخمک بارور شده در رحم جلوگیری کنند یا لوله فالوپ را مسدود کنند.
اندومتریوز
اندومتریوز بیماری است که در آن بافتی شبیه به پوشش رحم (آندومتر) در مکانهای دیگر خارج از رحم رشد میکند.
این میتواند به تخمدانها یا لولههای فالوپ آسیب برساند و باعث مشکلات باروری شود.
بیماری التهابی لگن
بیماری التهابی لگن (PID) یک عفونت دستگاه تناسلی فوقانی زنان است که شامل رحم، لولههای فالوپ و تخمدانها میشود.
این بیماری اغلب به دلیل یک عفونت مقاربتی (STI) ایجاد میشود. بیماری التهابی لگن (PID) میتواند به لولههای فالوپ آسیب بزند و باعث ایجاد زخم شود و حرکت تخمک به سمت رحم را تقریبا غیرممکن میکند.
عقیم سازی
برخی از زنان اگر نمیخواهند دیگر بچهدار شوند، تصمیم به عقیم سازی می گیرند.
در عقیم سازی لولههای فالوپ بسته میشوند تا تخمک نتواند به رحم برسد.
این کار به ندرت قابل برگشت است - اگر عقیم سازی خود را معکوس کنید، لزوماً نمیتوانید بچهدار شوید.
داروها و مواد مخدر
عوارض جانبی برخی از انواع داروها و مواد مخدر میتواند بر باروری شما تأثیر بگذارد. از جمله:
داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) - مصرف طولانی مدت یا دوز بالای این داروها، مانند ایبوپروفن یا آسپرین، میتواند باردار شدن را دشوارتر کند.
شیمی درمانی - داروهای مورد استفاده برای شیمی درمانی گاهی اوقات میتوانند باعث نارسایی تخمدان شوند، به این معنی که تخمدانهای شما دیگر نمیتوانند به درستی کار کنند.
داروهای اعصاب - داروهای ضد روان پریشی که اغلب برای درمان روانپریشی استفاده میشوند، گاهی اوقات میتوانند باعث پریود نشدن یا ناباروری شوند.
اسپیرونولاکتون - نوعی دارو برای درمان احتباس مایعات (ادم). باروری باید حدود ۲ ماه پس از قطع مصرف اسپیرونولاکتون بهبود یابد
مواد مخدر مانند ماری جوانا و کوکائین میتوانند بر باروری تأثیر بگذارند و تخمکگذاری را دشوارتر کنند.
ناباروری در مردان
منی و اسپرم
یک علت شایع ناباروری در مردان، کیفیت ضعیف منی است. منی مایعی حاوی اسپرم است که در هنگام رابطه جنسی خارج میشود.
دلایل احتمالی برای منی غیر طبیعی عبارتند از:
کمبود اسپرم - ممکن است تعداد اسپرم بسیار کم داشته باشید یا اصلا اسپرم نداشته باشید
اسپرمهایی که به درستی حرکت نمیکنند - این باعث میشود شنا کردن اسپرم تا تخمک سختتر شود
اسپرم غیر طبیعی - اسپرم گاهی اوقات میتواند شکل غیرطبیعی داشته باشد و حرکت و بارور کردن تخمک را برای آنها سختتر کند
بسیاری از موارد منی غیرطبیعی بدون توضیح هستند.
بین افزایش دمای کیسه بیضه و کاهش کیفیت مایع منی ارتباطی وجود دارد، اما مشخص نیست که پوشیدن لباس زیر گشاد باعث افزایش باروری میشود یا خیر.
بیضهها
بیضهها اسپرم تولید و ذخیره میکنند. اگر آنها آسیب ببینند، میتواند به شدت بر کیفیت منی شما تأثیر بگذارد.
این میتواند در نتیجه این عوارض اتفاق بیفتد:
عفونت بیضهها
جراحی بیضه
مشکلی در بیضههای شما که با آن متولد شدهاید (نقص مادرزادی)
هنگامی که یک یا هر دو بیضه به کیسه بیضه فرود نیامده است (بیضههای نزول نکرده)
آسیب به بیضه های شما
عقیم سازی
برخی از مردان اگر نمیخواهند بچهدار یا بچههای بیشتری نمیخواهند، وازکتومی را انتخاب میکنند.
این عمل شامل بریدن و بستن لولههایی است که اسپرم را از بیضههای شما خارج میکند (واس دفران) تا مایع منی شما دیگر حاوی اسپرم نباشد.
وازکتومی قابل برگشت است، اما بازگشت معمولاً موفقیت آمیز نیست.
اختلالات انزال
برخی از مردان دچار مشکلات انزال میشوند که میتواند انزال منی را در حین رابطه جنسی برای آنها دشوار کند.
هیپوگنادیسم
هیپوگنادیسم وضعیتی است که در آن مقدار تستوسترون، به طور غیر طبیعی کم است. تستوسترون هورمون جنسی مردانه است که در تولید اسپرم نقش دارد.
ممکن است ناشی از تومور، مصرف مواد مخدر یا سندرم کلاین فلتر (یک سندرم نادر شامل یک کروموزوم اضافی زنانه) باشد.
داروها و مواد مخدر
برخی از انواع داروها گاهی اوقات میتوانند باعث مشکلات ناباروری شوند. از جمله:
سولفاسالازین - یک داروی ضد التهابی که برای درمان بیماریهایی مانند بیماری کرون و آرتریت روماتوئید استفاده میشود. سولفاسالازین میتواند تعداد اسپرمها را کاهش دهد، اما اثرات آن موقتی است و با قطع مصرف آن، تعداد اسپرم شما باید به حالت عادی برگردد.
استروئیدهای آنابولیک - اغلب برای ساخت عضله و بهبود عملکرد ورزشی به طور غیرقانونی استفاده میشود. سوء استفاده طولانی مدت از استروئیدهای آنابولیک میتواند تعداد اسپرم و تحرک اسپرم را کاهش دهد.
شیمی درمانی - داروهای مورد استفاده در شیمی درمانی گاهی اوقات میتوانند تولید اسپرم را به شدت کاهش دهند
داروهای گیاهی - برخی از داروهای گیاهی، مانند عصاره ریشه گیاه چینی تریپتریگیوم ویلفردی، میتوانند بر تولید اسپرم تأثیر بگذارند یا اندازه بیضههای شما را کاهش دهند.
مواد مخدر مانند ماری جوانا و کوکائین نیز میتوانند بر کیفیت مایع منی تأثیر بگذارند.
ناباروری غیرقابل توضیح
ناباروری غیرقابل توضیح حدود ۱ مورد از هر ۴ مورد ناباروری را تشکیل میدهد. این زمانی است که هیچ علتی در هیچ یک از طرفین شناسایی نمیشود.
اگر دلیلی برای مشکلات باروری شما پیدا نشد، در مورد مراحل بعدی با پزشک خود صحبت کنید.
توصیه میشود که زنان مبتلا به ناباروری غیرقابل توضیح که پس از ۲ سال رابطه جنسی منظم و بدون محافظت باردار نشدهاند، باید تحت درمان لقاح آزمایشگاهی (IVF) قرار گیرند.
درباره آزمایشهای باروری و نحوه تشخیص مشکلات بیشتر بدانید.