top of page

BCG vaccine for tuberculosis

واکسن ب ث ژ برای سل

واکسن ب ث ژ (Bacillus Calmette-Guérin) از شما در برابر عفونتی به نام سل محافظت می‌کند. این دارو عمدتاً به نوزادان و کودکان خردسالی که در معرض خطر ابتلا به سل هستند داده می‌شود.

واکسن ب ث ژ برای چیست؟

واکسن ب ث ژ  به محافظت در برابر عفونتی به نام سل کمک می‌کند. 

سل عمدتاً بر ریه‌ها تأثیر می‌گذارد، اما می‌تواند سایر قسمت‌های بدن را نیز درگیر کند. اگر درمان نشود می‌تواند بسیار جدی شود.

این واکسن به ویژه برای محافظت از نوزادان و کودکان خردسال در برابر شکل‌های جدی‌تر سل، مانند مننژیت سل (سل که بر مغز تأثیر می‌گذارد) مفید است.

چه کسانی باید واکسن ب ث ژ را بزنند؟

واکسن ب ث ژ به طور معمول به عنوان بخشی از برنامه واکسیناسیون‌های ملی تجویز نمی‌شود.

این واکسن تنها برای افرادی که در معرض خطر بالاتری از ابتلا به سل قرار دارند توصیه می‌شود، مانند برخی از نوزادان و کودکان، برخی از مسافران و افرادی که به دلیل کارشان در معرض خطر هستند.

شما فقط یک بار نیاز به دریافت واکسن ب ث ژ دارید.

نوزادان تازه متولد شده

توصیه می‌شود که نوزاد شما واکسن ب ث ژ را دریافت کند اگر هر یک از این شرایط برای او صدق کند:

  • در منطقه‌ای زندگی می‌کند که در آن خطر ابتلا به سل بیشتر است

  • والدین یا پدربزرگ و مادربزرگی دارد که در کشوری متولد شده‌اند که در آن خطر ابتلا به سل بیشتر است

  • قرار است به کشوری برود یا در آن اقامت کند که خطر ابتلا به سل در آنجا بالاتر است

  • با فردی که به سل مبتلا است یا بوده، زندگی می‌کند یا به طور منظم در تماس نزدیک بوده است

اگر نوزاد شما به واکسن نیاز داشته باشد، معمولاً در حدود ۲۸ روزگی به او تزریق می‌شود.

کودکان نوپا و کودکان بزرگ‌تر

واکسن ب ث ژ برای کودکان ۱ تا ۱۶ سال توصیه می‌شود اگر هر یک از این شرایط برای آن‌ها صدق کند:

  • والدین یا پدربزرگ و مادربزرگی دارند که در کشوری متولد شده‌اند که در آن خطر ابتلا به سل بیشتر است

  • در کشوری متولد شده‌اند یا حداقل ۳ ماه در کشوری زندگی کرده‌اند که خطر ابتلا به سل در آنجا بالاتر است

  • با فردی که به سل مبتلا است یا بوده، زندگی کرده‌اند یا به طور منظم در تماس نزدیک بوده‌اند

افرادی که به خاطر شغل‌شان در معرض خطر ابتلا به سل هستند

اگر به دلیل کارتان در معرض خطر ابتلا به سل هستید، ممکن است به واکسن ب ث ژ نیاز داشته باشید، برای مثال:

  • کارمند بخش بهداشت و سلامت هستید که با افرادی که به سل مبتلا هستند کار می‌کنید

  • در آزمایشگاهی کار می‌کنید که ممکن است با باکتری‌های سل در تماس باشید

  • با حیواناتی کار می‌کنید که ممکن است به سل آلوده باشند (مانند افرادی که در دامپزشکی یا کشتارگاه‌ها کار می‌کنند)

  • با افرادی که ممکن است بیشتر در معرض خطر ابتلا به سل باشند کار می‌کنید، مانند برخی افراد بی‌خانمان، پناهجویان و پناهندگان، افرادی که از مواد مخدر استفاده می‌کنند و افرادی که در زندان هستند

افرادی که به کشور دیگری سفر می‌کنند

واکسن ب ث ژ توصیه می‌شود اگر برای بیش از ۳ ماه در کشوری اقامت دارید که خطر ابتلا به سل در آنجا بالاتر است و:

  • زیر ۱۶ سال سن دارید و با دوستان، خانواده یا افراد محلی اقامت خواهید داشت

  • بالای ۱۶ سال سن دارید و یک کارمند بخش بهداشت و سلامت هستید که احتمالاً با افراد مبتلا به سل در تماس خواهید بود

ریسک سفر خود را بررسی کنید

چه کسانی نمی‌توانند واکسن ب ث ژ را دریافت کنند

اکثر افرادی که واجد شرایط واکسن ب ث ژ هستند می‌توانند آن را بزنند.

اما این واکسن زنده است، به این معنی که حاوی شکلی ضعیف شده از باکتری سل است و برای همه مناسب نیست.

واکسن ب ث ژ به این افراد داده نمی‌شود:

  • افراد باردار

  • افرادی که قبلاً واکسن ب ث ژ را دریافت کرده‌اند

  • افرادی که مبتلا به سل هستند یا قبلاً به آن مبتلا بوده‌اند - در صورت نیاز می‌توانید تستی برای بررسی این موضوع انجام دهید

  • افرادی که به هر یک از مواد موجود در واکسن ب ث ژ واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) داشته‌اند

  • نوزادانی که مادرشان در دوران بارداری از داروهای بیولوژیک برای سرکوب سیستم ایمنی استفاده کرده است

  • نوزادانی که ممکن است سیستم ایمنی ضعیفی داشته باشند، به عنوان مثال اگر سابقه خانوادگی اچ آی وی یا نقص ایمنی ترکیبی شدید (SCID) وجود داشته باشد

  • کودکان و بزرگسالانی که به دلیل یک بیماری مانند اچ آی وی یا درمان‌هایی مانند شیمی‌درمانی یا قرص‌های استروئیدی، سیستم ایمنی ضعیفی دارند

دریافت واکسن اگر شما یا فرزندتان بیمار هستید

اگر تب بالا یا عفونت پوستی دارید، باید تا بهبود کامل صبر کنید تا بتوانید واکسن ب ث ژ را دریافت کنید.

نحوه دریافت واکسن ب ث ژ

ماما، مشاور بهداشت، مرکز بهداشت محلی یا بیمارستان معمولاً به شما اطلاع می‌دهند که آیا واکسن ب ث ژ  برای نوزاد شما توصیه می‌شود یا خیر.

این واکسن معمولاً در حدود ۲۸ روزگی به نوزاد شما توصیه می‌شود، پس از دریافت نتایج آزمایش خون حین تولد که نشان می‌دهد نوزاد دچار نقص ایمنی ترکیبی شدید (SCID) نیست. اگر نوزاد مبتلا به SCID باشد، واکسن ب ث ژ به او داده نمی‌شود.

در مورد سایر کودکان و بزرگسالان، اگر فکر می‌کنید ممکن است شما یا فرزندتان به واکسن ب ث ژ نیاز داشته باشید، با پزشک عمومی خود صحبت کنید.

واکسن ب ث ژ چگونه داده می‌شود؟

واکسن ب ث ژ  به صورت تزریق در قسمت بالایی بازوی چپ داده می‌شود. شما فقط به ۱ دوز نیاز دارید.

آزمایش پوستی

برخی از کودکان و بزرگسالان باید چند روز قبل از تزریق واکسن ب ث ژ یک آزمایش پوستی (به نام تست پوستی توبرکولین یا تست مانتو) انجام دهند. این آزمایش برای بررسی این است که مشخص شود آیا آن‌ها قبلاً به سل مبتلا بوده‌اند یا نه.

مقدار کمی از مایع زیر پوست بازوی شما تزریق می‌شود. اگر قبلاً به سل مبتلا بوده‌اید، این مایع باعث واکنشی کوچک در پوست شما می‌شود.

اگر آزمایش نشان دهد که احتمالاً به سل مبتلا هستید یا قبلاً آن را داشته‌اید، نباید واکسن  ب ث ژ دریافت کنید.

دریافت واکسن ب ث ژ همزمان با واکسن‌های دیگر

شما می‌توانید واکسن ب ث ژ را همزمان با سایر واکسن‌ها تزریق کنید.

اما حداقل تا ۳ ماه پس از واکسن ب ث ژ نباید تزریق دیگری در همان بازو انجام دهید، زیرا می‌تواند باعث تورم غدد لنفاوی شما شود.

برای نوزادان، از شخصی که واکسن ب ث ژ را می‌زند بخواهید تا آن را در سوابق بهداشتی شخصی نوزاد شما را ثبت کند تا بتوانید آن را به هر کسی که در ۳ ماه آینده به بچه شما تزریق می‌کند نشان دهید.

عوارض جانبی واکسن ب ث ژ

مانند همه داروها، واکسن ب ث ژ نیز می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد.

تاول

عارضه جانبی اصلی واکسن ب ث ژ ایجاد تاول در محل تزریق است.

این تاول ممکن است بلافاصله پس از تزریق به صورت یک حباب برجسته ظاهر شود و سپس بعد از ۲ هفته به یک تاول یا زخم تبدیل شود.

سپس یک دلمه تشکیل می‌دهد و ممکن است چند هفته یا چند ماه طول بکشد تا بهبود یابد. پس از آن یک جای زخم کوچک صاف باقی می‌ماند.

در این مدت سعی کنید محل تزریق را نپوشانید. اگر تاول شروع به ترشح کرد، می‌توانید از یک پانسمان خشک تا زمان تشکیل دلمه استفاده کنید، اما از چسب زخم استفاده نکنید.

اگر نگران هستید یا فکر می‌کنید تاول عفونی شده است، به پزشک عمومی مراجعه کنید.

سایر عوارض جانبی

سایر عوارض جانبی واکسن ب ث ژ نادر و معمولاً خفیف هستند. این عوارض می‌توانند شامل این موارد باشند:

  • تب

  • سردرد

  • تورم غدد لنفاوی زیر بغل در سمتی از بدن که در آن تزریق انجام شده است

عوارض جانبی جدی‌تر نادر هستند و عبارتند از:

  • یک واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی) - فردی که واکسن را تزریق می‌کند، آموزش دیده است تا با واکنش‌های آلرژیک مقابله کند و آن‌ها را فوراً درمان کند.

  • آبسه (تجمع چرک) در محل تزریق

اطلاعات بیشتر


اطلاعات پزشکی و بهداشتی ما در دیجی‌پزشک دارای نشان کیفیت PIF TICK است. این یعنی استفاده از آن آسان است، به‌روز می‌باشد و بر پایه جدیدترین شواهد علمی تهیه شده است.

bottom of page