درمان - کم خونی ناشی از کمبود ویتامین بی۱۲ یا فولات

• بررسی اجمالی

• علائم

• علل

• تشخیص

• درمان

• عوارض

درمان کم‌خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 یا فولات به علت ایجاد آن بستگی دارد. اکثر افراد می‌توانند به راحتی با آمپول یا قرص برای جایگزینی ویتامین‌های از دست رفته درمان شوند.

درمان کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12

کم خونی ناشی از کمبود ویتامین B12 معمولاً با آمپول ویتامین B12 به نام هیدروکسوکوبالامین درمان می‌شود.

در ابتدا، این آمپول‌ها را یک روز در میان به مدت ۲ هفته یا تا زمانی که علائم شما شروع به بهبودی کند، تزریق خواهید کرد.

پزشک عمومی یا پرستار شما آمپول‌ها را تزریق خواهد کرد.

پس از این دوره اولیه، درمان شما به این بستگی دارد که آیا علت کمبود ویتامین B12 شما مربوط به رژیم غذایی شما است یا اینکه کمبود باعث ایجاد مشکلات عصبی مانند مشکلات تفکر، حافظه و رفتار شده است.

معمولا شایع‌ترین علت کمبود ویتامین B12 آنمی پرنیشیوز است که به رژیم غذایی شما مربوط نمی‌شود.

مرتبط با رژیم غذایی

اگر کمبود ویتامین B12 شما ناشی از کمبود این ویتامین در رژیم غذایی شما است، ممکن است به شما توصیه شود که هر روز بین وعده‌های غذایی قرص ویتامین B12 مصرف کنید.

یا ممکن است دو بار در سال نیاز به تزریق هیدروکسوکوبالامین داشته باشید.

افرادی که به سختی می‌توانند ویتامین B12 کافی را در رژیم غذایی خود دریافت کنند، مانند افرادی که رژیم غذایی گیاهخواری دارند، ممکن است برای تمام عمر به قرص‌های ویتامین B12 نیاز داشته باشند.

اگرچه کمتر رایج است، اما ممکن است به افرادی که کمبود ویتامین B12 ناشی از رژیم غذایی ضعیف طولانی مدت دارند توصیه شود که پس از بازگشت سطح ویتامین B12 به حالت طبیعی و بهبود رژیم غذایی خود، مصرف قرص‌ها را قطع کنند.

منابع خوب ویتامین B12 عبارتند از:

• گوشت

• ماهی قزل آلا 

• شیر و سایر محصولات لبنی

• تخم مرغ

اگر گیاهخوار یا وگان هستید یا به دنبال جایگزین برای گوشت و محصولات لبنی هستید، غذاهایی وجود دارند که با ویتامین B12 غنی شده‌اند، مانند برخی عصاره‌های مخمر، غلات صبحانه و محصولات سویا.

در هنگام خرید مواد غذایی برچسب‌های تغذیه‌ای را بررسی کنید تا ببینید هر یک از غذاها حاوی چه مقدار ویتامین B12 هستند.

غیر مرتبط با رژیم غذایی

اگر کمبود ویتامین B12 شما ناشی از کمبود ویتامین B12 در رژیم غذایی شما نباشد، معمولاً باید تا پایان عمر هر ۲ تا ۳ ماه یکبار هیدروکسوکوبالامین تزریق کنید.

اگر علائم عصبی دارید که بر سیستم عصبی شما تأثیر می‌گذارد، مانند بی‌حسی یا سوزن سوزن شدن در دست‌ها و پاهایتان که ناشی از کمبود ویتامین B12 است، به یک هماتولوژیست ارجاع داده می‌شوید و ممکن است هر ۲ ماه یکبار نیاز به تزریق داشته باشید.

هماتولوژیست شما در مورد مدت زمانی که باید به تزریق ادامه دهید توصیه خواهد کرد.

برای تزریق ویتامین B12، هیدروکسوکوبالامین به جای جایگزینی به نام سیانوکوبالامین ترجیح داده می‌شود. این به این دلیل است که هیدروکسوکوبالامین مدت طولانی‌تری در بدن می‌ماند.

درمان کم خونی ناشی از کمبود فولات

برای درمان کم خونی ناشی از کمبود فولات، پزشک عمومی معمولا قرص فولیک اسید روزانه را برای افزایش سطح فولات تجویز می‌کند.

پزشک همچنین ممکن است به شما توصیه‌های غذایی بدهد تا بتوانید مصرف فولات خود را افزایش دهید.

منابع خوب فولات عبارتند از:

• کلم بروکلی

• کلم بروکسل

• مارچوبه

• نخود فرنگی

• نخود

• برنج قهوه‌ای

بیشتر افراد باید حدود ۴ ماه قرص فولیک اسید مصرف کنند. اما اگر علت اصلی کم‌خونی ناشی از کمبود فولات شما ادامه داشت، ممکن است مجبور باشید قرص‌های فولیک اسید را برای مدت طولانی‌تر، احتمالا برای تمام عمر مصرف کنید.

قبل از شروع مصرف فولیک اسید، پزشک عمومی شما سطح ویتامین B12 شما را بررسی می‌کند تا مطمئن شود که طبیعی است.

این به این دلیل است که درمان با اسید فولیک می‌تواند گاهی علائم را تا حدی بهبود بخشد که کمبود پنهان ویتامین B12 قابل تشخیص نباشد.

اگر کمبود ویتامین B12 تشخیص داده و درمان نشود، می‌تواند بر سیستم عصبی شما تأثیر بگذارد.

نظارت بر وضعیت شما

برای اطمینان از موثر بودن درمان شما ممکن است نیاز به انجام آزمایش‌های خون بیشتر داشته باشید.

آزمایش خون اغلب حدود ۷ تا ۱۰ روز پس از شروع درمان انجام می‌شود تا ارزیابی شود که آیا درمان مؤثر است یا خیر.

این برای بررسی سطح هموگلوبین و تعداد گلبول‌های قرمز نابالغ (رتیکولوسیت‌ها) در خون شما است.

همچنین ممکن است حدود ۸ هفته بعد٬ آزمایش خون دیگری برای تایید موفقیت آمیز بودن درمان شما انجام شود.

اکثر افرادی که کمبود ویتامین B12 یا فولات داشته‌اند، نیازی به نظارت بیشتر نخواهند داشت، مگر اینکه علائم آنها بازگردد یا درمان آنها بی‌اثر باشد.