top of page

​

کنار آمدن با تغییرات رفتاری زوال عقل

زوال عقل می‌تواند تأثیر بسیار زیادی روی فرد مبتلا داشته باشد. ایشان ممکن است بترسد که حافظه و مهارت‌های تفکر خود را از دست بدهد. اما همچنین می‌ترسد که هویت خود را نیز از دست بدهد.

ایشان همچنین ممکن است متوجه نشود که چه اتفاقی در حال رخ دادن است یا چرا احساس می‌کند کنترلی بر اتفاقات اطرافش یا آنچه برایش رخ می‌دهد ندارد. همه اینها می‌تواند بر رفتار ایشان تأثیر بگذارد. 

تغییرات رایج در رفتار

در مراحل میانی و انتهایی اکثر انواع زوال عقل، فرد ممکن است رفتارهای متفاوتی از خود نشان دهد. این می‌تواند هم برای فرد مبتلا به زوال عقل و هم برای کسانی که از ایشان مراقبت می‌کنند ناراحت کننده باشد.

برخی از تغییرات رایج در رفتار عبارتند از:

  • تکرار مداوم سوال یا فعالیت مشابه

  • بی قراری، مانند قدم زدن، پرسه زدن و بی تابی

  • بیدار شدن در شب و اختلال خواب

  • دنبال کردن مداوم همسر یا شریک زندگی در همه جا

  • از دست دادن اعتماد به نفس، که ممکن است به صورت بی‌علاقگی یا عدم تمایل به فعالیت‌های معمول‌شان بروز کند

اگر از کسی مراقبت می‌کنید که این رفتارها را از خود نشان می‌دهد، مهم است که سعی کنید بفهمید چرا ایشان اینطور رفتار می‌کنن. این همیشه کار آسانی نیست.

ممکن است به یاد داشته باشید که این رفتارها شاید نحوه برقراری ارتباط فرد با شما برای بیان احساساتش باشد. شاید نگاهی به  روش‌های مختلف برقراری ارتباط با فرد مبتلا به زوال عقل مفید باشد. 

گاهی اوقات این رفتارها نشانه زوال عقل نیستند. آنها می‌توانند ناشی از ناامیدی از درک نشدن یا محیطی باشند که دیگر برایشان آشنا نیست و گیج کننده به نظر می‌رسد.

چگونه با تغییرات رایج در رفتار کنار بیایید

اگرچه کنار آمدن با تغییرات رفتاری می‌تواند دشوار باشد، اما یافتن محرک‌های احتمالی می‌تواند مفید باشد.

مثلا:

  • آیا برخی رفتارها در زمان مشخصی از روز رخ می‌دهند؟

  • آیا خانه برای فرد٬ پر سر و صدا یا شلوغ است؟

  • آیا این تغییرات زمانی اتفاق می‌افتد که از فرد خواسته می‌شود کاری را انجام دهد که ممکن است تمایلی به انجام آن نداشته باشد؟

داشتن دفتر خاطرات به مدت ۱ تا ۲ هفته می‌تواند به شناسایی این محرک‌ها کمک کند.

اگر تغییر رفتار به طور ناگهانی رخ دهد، علت آن ممکن است یک مشکل سلامتی باشد. فرد ممکن است از یبوست یا عفونت دچار درد یا ناراحتی شده باشد.

از پزشک عمومی بخواهید که یک ارزیابی برای رد کردن یا درمان هر گونه علت زمینه‌ای داشته باشد.

داشتن یک زندگی اجتماعی فعال، ورزش منظم و ادامه فعالیت‌هایی که فرد از آنها لذت می‌برد یا یافتن فعالیت‌های جدید می‌تواند به کاهش رفتارهای غیرعادی کمک کند.

درباره فعالیت‌هایی برای زوال عقل بیشتر بخوانید.

برخی از کارهای دیگر که می‌توانند کمک کنند عبارتند از:

  • اطمینان خاطر دادن

  • محیطی آرام و آرامش بخش

  • فعالیت‌هایی که لذت بخش بوده و اعتماد به نفس را افزایش می‌دهند، مانند گوش دادن به موسیقی یا رقص

  • درمان‌هایی مانند درمان با کمک حیوانات، موسیقی درمانی و ماساژ

همچنین به یاد داشته باشید که حمایت یا مراقبت از فردی با تغییرات رفتاری آسان نیست. اگر برایتان مشکل است، از یک پزشک عمومی کمک بخواهید.

تکرار سوال یا فعالیت مشابه

تکرار یک سوال یا فعالیت مشابه ممکن است نتیجه از دست دادن حافظه باشد، زمانی که فرد نمی‌تواند به خاطر بیاورد که چه گفته یا چه کاری انجام داده است.

این می‌تواند برای مراقب آزاردهنده باشد، اما مهم است به خاطر داشته باشید که فرد عمدا این کار را انجام نمی‌دهد.

سعی کنید:

  • با درایت و صبور باشید

  • به فرد کمک کنید پاسخ را خودش پیدا کند، برای مثال، اگر مدام زمان می‌پرسد، یک ساعت خوانا بخرید و آن را در مکانی قابل مشاهده نگه دارید.

  • به دنبال هر موضوع زمینه‌ای باشید، مانند اینکه فرد احساس گم شدن کند، و به او اطمینان خاطر دهید

  • اطمینان خاطر کلی بدهید، به عنوان مثال، به ایشان بگویید که نیازی به نگرانی در مورد آن قرار ملاقات نیست زیرا همه ترتیبات انجام شده است

  • فرد را تشویق کنید تا در مورد چیزی که دوست دارد صحبت کند، به عنوان مثال، دوره زمانی یا رویدادی که از آن لذت می‌‌برد

بی‌قراری و بی‌تابی

افراد مبتلا به دمانس اغلب رفتارهای بی قراری را نشان می‌دهند، مانند قدم زدن، پرسه زدن از خانه و بی تابی و بی قراری.

سعی کنید:

  • مطمئن شوید که فرد به اندازه کافی غذا و نوشیدنی مصرف می‌کند

  • یک برنامه روزانه داشته باشید، از جمله پیاده روی روزانه

  • ایشان را در پیاده روی به مغازه‌ها همراهی کنید یا برای امنیت آنها از ردیاب و سیستم‌های هشدار (مراقبت از راه دور) استفاده کنید

  • اگر زیاد بی‌تابی می‌کنن چیزی به ایشان بدهید تا دستانش را مشغول کند، مانند تسبیح یا جعبه‌ای از وسایلی که برایشان معنایی دارد

اختلال خواب

زوال عقل می‌تواند باعث مشکلاتی در ساعت بدن یا چرخه خواب و بیداری فرد شود.

فرد مبتلا به زوال عقل ممکن است در طول شب بارها از خواب بیدار شود، بدون اینکه متوجه شود شب است.

این می‌تواند به ویژه برای مراقبین سخت باشد، زیرا خواب آنها نیز مختل است.

سعی کنید:

  • فعالیت و نور روز کافی را فراهم کنید

  • مطمئن شوید که اتاق خواب راحت است و در صورت نیاز چراغ خواب یا پرده‌های ضخیم فراهم کنید

  • مصرف کافئین و الکل را در عصر کاهش دهید

دنبال کردن یک شریک زندگی یا مراقب 

زوال عقل باعث می‌شود افراد احساس ناامنی و اضطراب کنند. ایشان ممکن است شریک زندگی یا مراقب خود را «تعقیب» کنند زیرا به اطمینان خاطر مداوم نیاز دارند که تنها نیست و در امنیت است.

ایشان همچنین ممکن است افرادی را که سال‌ها پیش فوت کرده‌اند درخواست کند یا خواهان رفتن به خانه شود بدون اینکه متوجه شوند در خانه خودشان هستند. 

سعی کنید:

  • در صورت انجام کارهایی مانند اتوکشی یا آشپزی، شخص را همراه خود داشته باشید

  • اگر درخواست رفتن به خانه دارد به ایشان اطمینان دهید که در امنیت هستند

  • از گفتن اینکه کسی سال‌ها پیش فوت کرده است خودداری کنید و به جای آن در مورد آن دوره از زندگی او با او صحبت کنید

از دست دادن اعتماد به نفس

زوال عقل می‌تواند باعث شود افراد برای بیرون رفتن یا انجام فعالیت‌های دیگر احساس اعتماد به نفس کمتری داشته باشند. ممکن است به نظر برسد که ایشان علاقه خود را به افراد یا فعالیت‌هایی که معمولاً از آنها لذت می‌بردند از دست داده‌اند.

سعی کنید:

  • به یاد داشته باشید که ایشان ممکن است همچنان به فعالیتی علاقه مند باشد اما احساس کند در انجام آن مشکل خواهد داشت

  • به ایشان اطمینان دهید که انجام فعالیت یا رسیدن به آنجا ساده خواهد بود

  • با توضیح واضح به ایشان بگویید که کجا می‌رود و ممکن است چه کسی را ببینند

  • فعالیت‌ها یا موقعیت‌های اجتماعی ساده تر را در نظر بگیرید، زیرا به عنوان مثال، پیوستن به گفتگو در میان گروه بزرگی از افراد ممکن است برایشان خیلی دشوار باشد

رفتار پرخاشگرانه در زوال عقل

در مراحل بعدی زوال عقل، برخی از افراد مبتلا به زوال عقل به علائم رفتاری و روانی زوال عقل (BPSD) مبتلا می‌شوند.

علائم BPSD می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

  • بی قراری بیشتر

  • پرخاشگری (داد زدن یا جیغ زدن، سوءاستفاده کلامی و گاهی اوقات سوءاستفاده فیزیکی)

  • هذیان (اعتقادات غیرعادی که بر اساس واقعیت نیستند)

  • توهم (شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند)

این نوع رفتارها و علائم روانی برای مراقب و برای فرد مبتلا به زوال عقل بسیار ناراحت کننده است.

بسیار مهم است که از پزشک خود بخواهید که علل زمینه‌ای را رد یا درمان کند، مانند:

اگر فردی که از او مراقبت می‌کنید رفتار پرخاشگرانه از خود نشان داد، سعی کنید آرام بمانید و از رویارویی اجتناب کنید. ممکن است لازم باشد برای مدتی اتاق را ترک کنید.

اگر هیچ یک از راهکارهای مقابله موثر نبود، داروی ضد روان پریشی ممکن است به عنوان یک درمان کوتاه مدت تجویز شود. این دارو باید توسط یک روانپزشک متخصص تجویز شود.

اگر از فردی مبتلا به زوال عقل مراقبت می‌کنید

نیازهای شما به عنوان یک مراقب به اندازه شخصی که از او مراقبت می‌کنید مهم است.

برای کمک به مراقبت از خود:

  • به یک گروه پشتیبانی مراقبین محلی یا یک سازمان تخصصی زوال عقل بپیوندید

  • تجربیات خود را با سایر مراقبان در انجمن‌های آنلاین به اشتراک بگذارید

  • سعی کنید زمانی را برای خود اختصاص دهید، اما اگر تنها گذاشتن فرد دشوار است،  از کسی مانند دوست، اقوام یا کسی از گروه پشتیبانی بخواهید که برای مدتی با او باشد

  • اگر احساس پایین بودن روحیه یا افسردگی می‌کنید با پزشک عمومی مشورت کنید زیرا ممکن است از مشاوره یا سایر درمان‌های گفتاری بهره مند شوید. 

اطلاعات بیشتر

درباره مراقبت از فرد مبتلا به زوال عقل بیشتر بخوانید.

بیشتر در زندگی با زوال عقل

اطلاعات پزشکی و بهداشتی ما در دیجی‌پزشک دارای نشان کیفیت PIF TICK است. این یعنی استفاده از آن آسان است، به‌روز می‌باشد و بر پایه جدیدترین شواهد علمی تهیه شده است.

bottom of page