Gilberts syndrome
سندرم ژیلبرت
در سندرم ژیلبرت (گیلبرت)، سطح کمی بالاتر از حد نرمال ماده‌ای به نام بیلی روبین در خون تجمع می‌یابد.
بیلی روبین یک ماده زرد رنگ است که به طور طبیعی در خون یافت می‌شود. این ماده زمانی که گلبول‌های قرمز قدیمی تجزیه می‌شوند به عنوان یک محصول جانبی تشکیل می‌شود.
علائم سندرم ژیلبرت
اکثر افرادی که به سندرم ژیلبرت مبتلا هستند، گاهی اوقات دچار زردی پوست و سفیدی چشم (یرقان) به صورت کوتاه مدت می‌شوند. این عارضه ناشی از تجمع بیلی روبین در خون است.
اگر پوست تیره دارید، زردی ممکن است کمتر آشکار باشد، اما ممکن است متوجه شوید که سفیدی چشمتان زرد به نظر می‌رسد.
از آنجایی که سندرم ژیلبرت معمولاً فقط باعث افزایش جزئی سطح بیلی روبین می‌شود، زردی یرقان اغلب خفیف است. چشم‌ها معمولاً بیشتر تحت تأثیر قرار می‌گیرند.
حدود ۱ نفر از ۳ نفر مبتلا به سندرم ژیلبرت هیچ گونه علائمی را تجربه نمی‌کنند.
ممکن است تا زمانی که آزمایشاتی برای یک مشکل بی ارتباط انجام نشود، متوجه ابتلا به سندرم ژیلبرت نشوید.
چه زمانی به پزشک عمومی مراجعه کنید؟
اگر برای اولین بار دچار یرقان شُدید به پزشک عمومی مراجعه کنید.
یرقان ناشی از سندرم گیلبرت معمولاً خفیف است، اما زردی می‌تواند با مشکلات جدی‌تر کبدی مانند سیروز یا هپاتیت C همراه باشد.
در صورت ابتلا به یرقان، دریافت مشاوره فوری پزشکی از پزشک عمومی بسیار مهم است.
اگر پزشک تشخیص داده که سندرم ژیلبرت دارید، معمولاً در صورت عدم وجود علائم اضافی یا غیر معمول، نیازی به مشاوره پزشکی در طول دوره یرقان ندارید.
علل سندرم ژیلبرت
سندرم ژیلبرت یک بیماری ژنتیکی است که بصورت ارثی در خانواده‌ها دیده می‌شود.
افراد مبتلا به این سندرم دارای یک ژن معیوب هستند که باعث می‌شود کبد در حذف بیلی روبین از خون مشکل داشته باشد.
به طور معمول، زمانی که گلبول های قرمز خون به پایان عمر خود می رسند (پس از حدود ۱۲۰ روز)، هموگلوبین، رنگدانه قرمزی که اکسیژن را در خون حمل میکند، به بیلی روبین تجزیه می‌شود.
کبد بیلی روبین را به شکل محلول در آب تبدیل میکند که وارد صفرا (مایعی که توسط کبد برای کمک به هضم تولید می‌شود) شده و در نهایت از طریق ادرار یا مدفوع از بدن خارج می‌شود.
در سندرم ژیلبرت، ژن معیوب به این معنی است که بیلی روبین با سرعت طبیعی به صفرا منتقل نمی‌شود. در عوض، در جریان خون تجمع می‌یابد و رنگ زردی به پوست و سفیدی چشم می‌دهد.
غیر از به ارث بردن ژن معیوب، هیچ عامل خطر شناخته شده‌ای برای ابتلا به سندرم ژیلبرت وجود ندارد. این بیماری به عادات سبک زندگی، عوامل محیطی یا مشکلات جدی زمینه‌ای کبد مانند سیروز یا هپاتیت C مرتبط نیست.
محرک‌های دوره‌های یرقان
افراد مبتلا به سندرم ژیلبرت اغلب متوجه می‌شوند که عوامل خاصی وجود دارند که می‌توانند باعث ایجاد دوره‌ای یرقان شوند.
این دوره‌ها اغلب با مواردی مرتبط هستند که می‌توانند باعث استرس جسمی یا روحی شوند، از جمله:
غذا نخوردن برای مدت طولانی (روزه گرفتن)
نوشیدن بیش از حد الکل (مصرف را در حد مجاز توصیه شده هفتگی الکل نگه دارید)
ابتلا به عفونت
فعالیت بدنی سنگین
نداشتن خواب کافی
جراحی شدن
پریود شدن
در صورت امکان، اجتناب از عوامل محرک شناخته شده می‌تواند احتمال ابتلا به دوره‌های یرقان را کاهش دهد.
چه کسانی تحت تاثیر قرار می‌گیرند؟
سندرم ژیلبرت شایع است، اما تعیین تعداد دقیق افراد مبتلا دشوار است زیرا همیشه علائم آشکار ایجاد نمی‌کند.
در افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ شایع تر است.
سندرم ژیلبرت مردان را بیشتر از زنان تحت تاثیر قرار می‌دهد. این بیماری معمولا در اواخر نوجوانی یا اوایل دهه ۲۰ زندگی فرد تشخیص داده می‌شود.
تشخیص سندرم ژیلبرت
سندرم ژیلبرت را می‌توان با استفاده از آزمایش خون برای سنجش سطح بیلی روبین در خون و آزمایش عملکرد کبد تشخیص داد.
هنگامی که کبد آسیب می‌بیند، آنزیم‌هایی را وارد خون میکند. در همین زمان، مقدار پروتئین‌هایی که کبد برای سلامت بدن تولید میکند، شروع به کاهش میکند.
با اندازه‌گیری سطح این آنزیم‌ها و پروتئین‌ها، می‌توان تصویری نسبتاً دقیق از عملکرد کبد به دست آورد.
اگر نتایج آزمایش نشان دهد که سطح بیلی روبین در خون شما بالاست، اما کبد شما به طور معمول کار میکند، معمولاً می‌توان به طور مطمئن سندرم ژیلبرت را تشخیص داد.
گاهی ممکن است آزمایش ژنتیکی برای تایید تشخیص سندرم ژیلبرت ضروری باشد.
زندگی با سندرم ژیلبرت
سندرم ژیلبرت یک بیماری مادام العمر است. اما نیازی به درمان ندارد زیرا خطری برای سلامتی ندارد و عوارض یا خطر ابتلا به بیماری کبد را افزایش نمی‌دهد.
دوره‌های یرقان و هر گونه علائم مرتبط با آن به طور معمول کوتاه مدت هستند و در نهایت برطرف می‌شوند.
تغییر رژیم غذایی یا میزان ورزش شما بر ابتلا به این بیماری تاثیری ندارد.
اما همچنان مهم است که مطمئن شوید یک رژیم غذایی سالم و متعادل دارید و به اندازه کافی ورزش کنید.
ممکن است مفید باشد از مواردی که می‌دانید باعث ایجاد دوره‌های یرقان می‌شوند، مانند کم آبی بدن و استرس، اجتناب کنید.
اگر به سندرم ژیلبرت مبتلا هستید، مشکل کبد شما همچنین ممکن است به این معنی باشد که در معرض خطر ابتلا به یرقان یا عوارض جانبی دیگر پس از مصرف داروهای خاص، مانند داروهای کلسترول بالا مانند استاتین‌ها، قرار دارید.
قبل از مصرف هر داروی جدید باید با پزشک عمومی صحبت کنید و مطمئن شوید که به هر پزشک دیگری که برای اولین بار برای شما تجویز میکند، ابتلا به سندرم ژیلبرت را ذکر کنید.