درمان - لکنت زبان

• بررسی اجمالی

• علائم

• درمان

با توجه به سن و شرایط فرد، درمان‌های مختلفی برای لکنت زبان وجود دارد.

با توجه به سیستم بهداشت و درمان محل زندگی شما٬ به احتمال فراوان یک درمانگر گفتار و زبان با شما، بچه شما و کارکنان آموزشی کار خواهد کرد تا یک برنامه درمانی مناسب برای فرزندتان تدوین کند.

ایشان همچنین می‌تواند با بزرگسالانی که لکنت زبان دارند کار کند تا راه‌هایی برای بهبود روانی گفتار و کاهش تاثیر لکنت بر زندگی‌شان پیدا کند.

شما ممکن است بتوانید از روان‌درمانی برای کمک به مشکلات عاطفی ناشی از مشکلات گفتاری بهره‌مند شوید.

درمان غیر مستقیم

در درمان غیرمستقیم٬ والدین به جای اینکه به طور مستقیم بر روی صحبت کردن کودک تمرکز کنند٬ تغییراتی در نحوه ارتباط و محیط خانه ایجاد می‌کنند.

اگر بچه شما زیر ۵ سال است، احتمالاً این روشی است که درمانگر شما پیشنهاد می‌کند ابتدا امتحان کنید.

با این حال، اگر یک کودک خردسال چندین ماه لکنت داشته و به نظر می‌رسد که وضعیت بدتر می‌شود، ممکن است بهتر باشد بلافاصله درمان مستقیم را شروع کنید.

روش‌های غیرمستقیم معمولاً بر این پایه است که کودکان ممکن است لکنت کنند چون نمی‌توانند با فشارهایی که برای صحبت کردن به آن‌ها وارد می‌شود، کنار بیایند.

این «فشارها» می‌تواند از طرف اطرافیان یا حتی از اشتیاق و تلاش خود کودک برای برقراری ارتباط ناشی شود.

هدف درمان غیرمستقیم ایجاد محیطی است که در آن کودک هنگام صحبت کردن فشار کمتری احساس کند.

مثلا خوب است که:

• با صبر و آرامش با بچه خود صحبت کنید

• نوبت‌گیری و گوش دادن در خانواده را تشویق کنید

• کارهایی را انجام دهید که به روان صحبت کردن فرزندتان کمک کند - برای مثال، گپ زدن در مورد کارهایی که شما و بچه‌تان با هم انجام می‌دهید، مانند بازی کردن، آشپزی، پیاده‌روی به مهدکودک یا نگاه کردن به کتاب‌های مورد علاقه

• صحبت‌های فرزندتان را قطع نکنید و از او انتقاد نکنید

• محیطی آرام و بدون استرس در خانواده ایجاد کنید

درمان مستقیم

کودکان خردسال

برنامه لیدکامب (Lidcombe) یکی از درمان‌های رفتاری مستقیم و پرکاربرد برای درمان لکنت زبان در کودکان خردسال است.

این برنامه به گونه‌ای طراحی شده است که توسط والدین کودک و تحت هدایت یک درمانگر گفتار و زبان انجام شود.

برنامه لیدکامب بر این اصل استوار است که به کودک به طور مداوم و مثبت درباره گفتار او بازخورد دهید و این کار را با دوستی و بدون قضاوت انجام دهید.

می‌توانید بروشور و اطلاعاتی درباره این برنامه را به زبان فارسی از وبسایت رسمی این برنامه دانلود کنید. 

کودکان بزرگ‌تر

اگر لکنت زبان کودک تا زمان رسیدن به سن مدرسه ادامه یابد، درمان آن معمولاً سخت‌تر می‌شود.

با گذشت زمان، اثرات لکنت می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند، از جمله اضطراب درباره صحبت کردن، ترس از لکنت و احساس شرمندگی.

درمان برای کودکان بزرگتر و بزرگسالان معمولاً به جنبه‌های رفتاری گفتار و نیز جنبه‌های اجتماعی، عاطفی و روان‌شناختی لکنت توجه می‌کند.

در مورد کودکان در سن مدرسه، درمان مستقیم اغلب:

• روانی گفتار کودک را بهتر می‌کند

• درک کودک از لکنت زبان را افزایش می‌دهد

• باعث می‌شود کودک تجربیات خود را با همسالان لکنت‌دار خود به اشتراک بگذارد

• احساسات مرتبط با لکنت مانند ترس و اضطراب را مدیریت می‌کند

• مهارت‌های ارتباطی را تقویت می‌کند

• اعتماد به نفس و نگرش مثبت را پرورش می‌دهد

گزینه‌های درمانی دیگر

علاوه بر درمان مستقیم و غیرمستقیم، گزینه‌های دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند به افرادی که دچار لکنت زبان هستند، به ویژه کودکان بزرگ‌تر و بزرگسالانی که لکنت زبان مداوم دارند و کسانی که در اواخر زندگی دچار لکنت زبان می‌شوند (لکنت زبان اکتسابی یا دیررس) کمک می‌کند.

درمان‌های روانشناختی

این درمان‌ها شامل درمان کوتاه‌مدت متمرکز بر راه‌حل (SFBT)، درمان ساختار شخصی، برنامه‌ریزی عصبی-زبانی (NLP) و درمان شناختی رفتاری (CBT) است.

این درمان‌ها لکنت را به طور مستقیم درمان نمی‌کنند، اما می‌توانند در صورتی که احساسات منفی به دلیل لکنت تجربه کنید، مفید باشند.

دستگاه های بازخورد

دستگاه‌های بازخورد نحوه شنیدن صدای خودتان را تغییر می‌دهند. آنها عبارتند از:

• بازخورد شنیداری تاخیری (DAF) - صدای شما را چند میلی‌ثانیه پس از صحبت کردن پخش می‌کند.

• بازخورد شنوایی با تغییر فرکانس (FSAF) - صدای شما را در فرکانس پایین‌تر یا بالاتر پخش می‌کند.

• دستگاه‌های ترکیبی DAF/FSAF - از ترکیب هر دو روش بالا استفاده می‌کنند.

این دستگاه‌ها معمولاً در داخل یا اطراف گوش، مشابه به سمعک، نصب می‌شوند و می‌توانند به بهبود روانی گفتار برخی افراد کمک کنند. همچنین اپلیکیشن‌هایی برای تلفن‌های هوشمند و کامپیوترها وجود دارد که به شیوه‌ای مشابه عمل می‌کنند.

این تکنیک‌ها برای همه کارساز نیستند و استفاده از آنها در برخی موقعیت‌های گفتاری دشوار است. 

صحبت کردن با کسی که لکنت دارد

هنگام صحبت کردن با کسی که لکنت دارد، سعی کنید:

• جملات او را به پایان نرسانید، حتی اگر در بیان کلمات مشکل دارد.

• به او زمان کافی بدهید تا آنچه را که می‌خواهد بگوید تمام کن و صحبت او را قطع نکنید

• از او نخواهید که سریع‌تر یا کندتر صحبت کند

• به محتوای صحبت‌هایش توجه کنید، نه نحوه بیان آن، و تماس چشمی را حفظ کنید.

هنگام صحبت با کودک خردسالی که لکنت زبان دارد، آهسته و آرام صحبت کنید. از جملات کوتاه و ساده استفاده کنید تا نیازهای ارتباطی کودک را کاهش دهید.

با تند صحبت کردن بچه خود را تحت فشار قرار ندهید. مطمئن شوید که به او زمان می‌دهید تا آنچه را که گفته‌اید درک و پردازش کند و پاسخ خود را آماده کند.